Geen intocht Sint? Neem dat bestuurders kwalijk, niet de anti-zwartepieters

De lente is koud in het land of Sinterklaas staat al weer in de krant. Dit keer gaat het om de locatie van de nationale intocht. Er heeft zich nog geen gemeente bij de NOS gemeld. Dat komt – luidt een veel gehoorde overtuiging – omdat een klein groepje drammers het voor heel Nederland heeft weten te verpesten.

It’s the elections stupid De échte reden is prozaïscher. Over de intocht wordt besloten door het College van Burgemeester en Wethouders. Een hamerstuk is het niet want zo’n grap kost een paar ton. Je kunt voor dat geld de aantrekkelijke kanten van je stad of dorp in de etalage zetten door de Sint er langs te laten rijden met de camera’s van de publieke omroep achter je aan. Grote vraag: is de opbrengst de investering waard?

Alle colleges van Nederland hebben de afgelopen drie maanden pas op de plaats gemaakt want de raadsverkiezingen kwamen er aan. De intocht van Sinterklaas is echt een besluit voor het nieuwe college en dat moet eerst gevormd worden. In de meeste gemeentes hebben de kiezers de verhoudingen behoorlijk overhoop gehaald waarbij zij blijk gaven van een grote verdeeldheid. Het formeren van een meerderheidscollege zal op de meeste plaatsen heel wat tijd vergen. Met andere woorden: Sinterklaas staat in de wacht.

Risicomijdend Dat is één reden waarom gemeentebesturen huiverig zijn om zich te committeren aan de intocht van Sinterklaas. Daar komen gedoe en ophef bij. Sinds de ontploffing van de vuurwerkfabriek in Enschedé en de cafébrand in Volendam – allebei rampen aan het begin van deze eeuw – zijn gemeentes zeer risicomijdend geworden. De regelgeving is verfijnd. Elk openbaar evenement wordt met soms absurde veiligheidsmaatregelen omgeven. Terroristische aanslagen in het buitenland hebben die trend tot micromanagement nog versterkt. Je haalt als gemeente een ongehoorde hoeveelheid heisa in huis. Men is er de afgelopen jaren bovendien in geslaagd om de tegenstanders van Zwarte Piet als potentieel zeer gewelddadig te framen. Dat is volkomen ten onrechte. Zij hebben sinds Quinsy Gario met zijn ‘Zwarte Piet is racisme’ t-shirt hardhandig van straat werd gehaald, geen vinger uitgestoken naar welke intocht van Sinterklaas dan ook.

Wat zij wel willen is met hun zwijgend protest zichtbaar aanwezig zijn. Bij de officiële intocht. Zij laten zich door de burgemeester niet naar een of andere parkeerplaats op een industrieterrein verbannen. Zij willen een plekje in het zicht van de stoet. Daar brengen zij hun zwijgend protest uit. Dat laatste heeft in Gouda geleid tot een gewelddadige verwijdering door de politie omdat de activisten geen voet wensten te verzetten maar van agressie was geen sprake.

Dokkum In 2017 werd een bus met anti-zwartepiet-activisten op de snelweg door Friese voorstanders van de controversiële knecht klemgereden, waarna de burgemeesterer van Dokkum, historisch juweeltje waar de NPO-sint dat jaar aan wal ging, haar stadje voor deze demonstranten sloot omdat zij rellen vreesde. Dat was typisch risicomijdend gedrag. Het beloonde de agressie van de klemrijders. Het was een blijk van pure onversneden angst. Naast de politieke onzekerheid spelen risicomijdend gedrag en pure schijterigheid dus net zo goed een rol. Door die combinatie krijgt de NPO geen kandidaatstellingen binnen.

Wie met een beschuldigende vinger wil wijzen moet die dan ook niet richten op Kick out Zwarte Piet en vergelijkbare formaties maar op de bestuurders in ons land. Het komt door hun inschatting, hun bangelijk gedrag en hun extreem risicomijdende instelling dat de televisie-intocht misschien niet door gaat (al zal het in de praktijk vast wel meevallen).

Dat is jammer. Sint en Zwarte Piet behoren tot het erfgoed van heel veel Nederlanders. In onze verdeelde samenleving is het van wezenlijk belang dat je elkaars erfgoed respecteert, ook al maken sommige gewoontes en sprookjesfiguren op jou persoonlijk en de groep waartoe je behoort, een vreemde indruk. Dat is namelijk de essentie van diversiteit. Als we elkaar de maat gaan nemen op het gebied van levensstijlen, tradities, sprookjes en geloof, dan is het eind zoek. Met deze halfhartigheid van gemeentebesturen is de sfeer om tot elkaar te komen er weer niet op verbeterd.

Laatste nieuws: inmiddels lijkt het lokale bestuur zich te herpakken. Na een rondschrijven aan het genootschap van burgemeesters heeft een aantal gemeentes zich bij de Publieke Omroep gemeld om gastvrouw te zijn bij de officiële intocht van Sinterklaas, schrijft de Volkskrant.