Geen alcoholreclame tijdens tv-programma over verslaving

Binnen het genre van de reality programma’s op televisie zijn er diverse formats waarin het bieden van hulp centraal staat. Veel Nederlanders kijken met plezier en interesse naar programma’s die hulp bieden bij echtgenoten die (falende) klussers blijken, bij mensen die in de schulden zitten en families die door ruzies uiteen gescheurd worden. De vraag die in je achterhoofd mee blijft spelen is in hoeverre het doel van het programma nu werkelijk gaat om het welzijn van de personen die worden geholpen in verhouding tot het nastreven van keiharde kijkcijfers. Niet ‘alleen’, maar wel ‘vooral’ bij de commerciële zenders is dit een meer dan terechte kanttekening bij de zo altruïstisch gepresenteerde formats.

In de meeste gevallen zal het een combinatie van beiden zijn en ieder zelfkritisch mens weet dat puur altruïsme sowieso een complex begrip is. Dat neemt niet weg dat een redelijk aantal televisieprogramma’s te verdedigen zijn: ze lijken hun positieve bijdrage aan het individu of de maatschappij voldoende serieus te nemen en dan mag dat ook best in beeld worden gebracht op een manier die goede kijkcijfers  oplevert.

RTL Verslaafd Moeilijker te verdedigen is het nieuwe programma ‘RTL Verslaafd’. Ik bekeek een uitzending waarin een cocaïneverslaafde man werd geholpen die door zijn verslaving niet alleen zijn eigen leven maar daarmee ook dat van zijn vrouw, kinderen en (schoon-)ouders veel schade toebracht. Het programma werd op een vlotte manier gepresenteerd door Peter van der Vorst die werd bijgestaan door de helaas niet zo spontaan autocue voorlezende, maar vriendelijke ervaringsdeskundige Jim Geduld. Het probleem van verslaafd zijn, de verschrikkelijke gevolgen hiervan en de zware inspanning en wilskracht die nodig is om hier vanaf te komen worden nadrukkelijk uitgelegd en in beeld gebracht. Prima, zou je zeggen. Maar het blijft RTL, dus commercieel, dus in delen uitgezonden met daartussen reclameblokken. Ik viel bijna van mijn stoel toen ik hierbij de reclame van de slijterijketen Gall & Gall voorbij zag komen. Tijdens een programma over verslaving schaamteloos reclame vóór alcoholgebruik uitzenden, dat kan blijkbaar blijkbaar bij RTL.

Gevaren van alcohol zijn evident Nu zal iedereen een eigen mening over alcoholgebruik hebben – en het zal de meeste mensen niet verbazen dat ik een geheelonthouder ben – maar de feiten liegen er niet om. Het staat vast dat alcohol een verslavende werking heeft. Het staat vast dat overmatige alcoholconsumptie desastreuze gevolgen heeft voor zowel lichaam als geest. Het aantal mensen in Nederland dat alcoholverslaafde of alcoholmisbruiker is wordt geschat op bijna 500 duizend personen. Het aantal mensen dat hiervoor wordt behandeld is meer dan dertigduizend. Kom op, de website van Gall&Gall zélf heeft een leeftijdslot en toont de waarschuwing ‘geniet, maar drink met mate’ voordat de producten in beeld komen. Jim Geduld – de ervaringsdeskundige van het RTL programma – heeft zelf een organisatie waarin hij zich inzet voor bemiddeling in verslavingsproblematiek: ‘Intervention Nederland’. Op de site beschrijft hij hoe dun de scheidingslijn tussen ‘gezellig’ drinken en alcoholverslaving is. Omdat de problemen niet alleen de verslaafde raakt, maar ook de directe omgeving, biedt Intervention Nederland dan ook hulp en ondersteuning aan zowel de alcoholverslaafde zelf als zijn naasten.

Common sense Over wet- en regelgeving met betrekking tot reclame voor alcohol kan discussie gevoerd worden, maar dat reclame waarin alcoholische  producten worden gepromoot in de reclameblokken zitten van een programma over de schadelijke gevolgen van verslaving is op z’n zachtst gezegd misplaatst. Nu denk ik niet dat RTL, noch Gall&Gall een bewuste keuze maken om juist daar te adverteren. Dat neemt niet weg dat er wel een heel klein beetje common sense mag worden verwacht van betrokken partijen. Een reclamebureau koopt reclame in bij RTL en ontvangt daarvan netjes een schema met de datum en tijdstippen maar ook de titels van de omliggende programma’s wat ze vervolgens weer aanleveren aan Gall&Gall. Tientallen mensen hebben dat schema onder ogen gehad of zelfs moeten goedkeuren en niemand is zo helder bij geest geweest – toeval? – om te bedenken dat dit wel héél erg onverstandig is? Dan is de balans tussen het denken aan reclame inkomsten en de goede bedoelingen van het programma wel heel ver zoek.

Vriendelijk verzoek Het zou beide presentatoren Peter van der Vorst en Jim Geduld sieren als zij binnen RTL het reclamebeleid rond hun programma aankaarten. Ze maken een programma dat in essentie goed is en mensen helpt. Dat RTL inkomsten genereert rond hun programma met reclames die een tegenovergestelde boodschap uitdragen, raakt hen dan ook. Daarom heb ik hen beide via Twitter op vriendelijke wijze verzocht dit onderwerp binnen RTL aan te kaarten, Peter van der Vorst via @petervdvorst en Jim Geduld via @JimIntervention. Wellicht zijn er meer mensen die beide presentatoren via Twitter willen aansporen zich ook hiervoor hard te maken, zodat hun nobele strijd tegen verslaving niet wordt onderbroken door reclame voor producten met een verslavende werking.