Geef Zalando geen overheidssubsidie, maar stel eisen voor menswaardige banen

Zalando komt naar Nederland. In Bleiswijk bouwt de online modereus een mega-distributiecentrum. ‘Goed nieuws voor onze economie’, melden media. En goed nieuws voor de werkgelegenheid, want er zouden hierdoor 1500 mensen aan het werk kunnen. Hier móet iedereen wel blij mee zijn. Of niet? Weten burgers bijvoorbeeld wel dat ons kabinet jaarlijks miljoenen subsidiegeld uittrekt voor deze Duitse nieuwkomer om de lonen laag te houden?

Zalando wil een duurzaam distributiecentrum met zonnepanelen op het dak. Maar worden de arbeidsplaatsen ook duurzaam? Als we naar vergelijkbare distributiecentra kijken, bijvoorbeeld van Bol.com en Picnic, belooft de toekomst niet veel goeds. Van het loon kom je amper rond. De roosters zijn onvoorspelbaar en soms pas op de dag zelf bekend. De werkdruk is haast ondoenlijk.

Weinig mensen houden dit werk langdurig vol. Voorspelbaar is dat ook Zalando in het buitenland op zoek gaat naar arbeidskrachten die bereid zijn tegen lage beloning en slechte omstandigheden te werken. Lokale gemeenteraadsleden hebben hun zorgen geuit over de huisvesting. In Lansingerland is een groot tekort aan betaalbare huurwoningen. Bij dergelijke tekorten zijn de misstanden al te voorzien voor mensen die van ver moeten komen; hoge kosten voor abominabele huisvesting.

Er komen dus veel superflex-banen waarvoor lokaal geen mensen te vinden zijn. Dat heeft zeker niet alleen te maken met tekorten op de arbeidsmarkt. De bestaansonzekerheid en de slechte waardering van het werk passen niet bij wat we in Nederland acceptabel vinden. Terwijl de vraag naar personeel in distributiecentra groot is, zien we niet dat de waardering voor het werk stijgt, integendeel. In heel ons land schieten distributiecentra met dit soort banen als vierkante paddenstoelen uit de grond; inmiddels staat de teller op 2000.

We zien dat het deze grootverbruikers van onaantrekkelijke banen erg makkelijk gemaakt wordt. Gestimuleerd door overheidsregelingen houden zij de lonen kunstmatig laag en de huisvestingskosten kunstmatig hoog. Dat gebeurt via het ‘gesubsidieerd huisjesmelken’ (ET-regeling) en de primarkpremie (LIV-regeling). Volgens een ruwe schatting van de FNV zal jaarlijks zo’n 4 miljoen euro overheidssubsidie naar Zalando vloeien.

Het is de hoogste tijd dat we opnieuw definiëren wat menswaardig werk is. Werk moet bestaanszekerheid geven. De werkomstandigheden moeten het mogelijk maken om dit soort werk ook langduriger vol te houden. Geef mensen de ruimte om een privéleven te hebben dat langer dan 1 dag vooruit gepland kan worden. Dat was de norm en moet weer de norm worden in Nederland. Ook voor nieuwkomers zoals Zalando. Stoppen met het subsidiëren van goedkope arbeid is een eerste stap. Een leefbaar uurloon van minimaal 14 euro is een noodzakelijke tweede stap.

Er zit een prijskaartje aan de Nederlandse normen. Wij hebben berekend dat Zalando per jaar 8,5 miljoen euro meer aan arbeidskosten kwijt zou zijn. In Bleiswijk komt capaciteit voor 16 miljoen artikelen. Als je deze kosten doorrekent, zou er per artikel ongeveer een stuiver meer berekend worden. Dat is een lage prijs die de samenleving graag moet willen betalen voor het behoud van sociale standaarden die we in vele decennia hebben opgebouwd.