De stammenstrijd eist dagelijks slachtoffers maar ook de dood kent winnaars en verliezers
Eerst werd de ongewapende Rishi gedood door een politiekogel in de nek. We haalden onze nuchtere Hollandse schouders op voor zijn lijk onder een doek op een winderig perron: de protestmars in Den Haag telde slechts een magere vierhonderd benen.
Het weekend daarna overleed grensrechter Nieuwenhuizen door een molestatie langs de lijn. Het was een tragische dood die tot ver over de grens en zelfs bij voetbalkoning Sepp Blatter tot beroering leidde. Zover heeft de dode Rishi het niet geschopt.
Aanstaande zondag in Almere volgt de definitieve overwinning van de grensrechter. Bij de stille tocht aldaar kunnen we een paar duizend fraai gespierde dijen verwachten. Er staan ook tranen, televisie en goede voornemens op het programma. Terwijl Rishi voor niets is gestorven, ligt voor de dood van de grens een troostrijke toekomst in het verschiet.
Waarom zo’n verschil tussen de beide mannen in het leven na hun onschuldige dood?
Als de twee slachtoffers die week hadden meegedaan aan ‘ruil mijn leven’ op SBS dan was het anders gelopen. Nieuwenhuizen zou niet zijn doodgeschoten nadat hij op het Haagse station een vlag uit zijn binnenzak trok. Rishi zou niet zijn neergeslagen nadat hij drie allochtonen ten onrechte buitenspel had gezet. Want ‘ons soort mensen’ vermoord je niet als ze onschuldig zijn.
Desmond Morris, de naakte zoöloog die de mens als dier beschouwt, heeft veel van ons gedrag verklaard. Hij beschouwde bijvoorbeeld ons gevoetbal in zijn boek ‘The soccertribe’ (de voetbalstam). Dat we een stam zijn durfde de Nederlandse uitgever echter niet te zeggen en de vertaling verscheen als ‘Spel om de bal’. De ontkenning van de stammenstrijd zit bij het mensendier bijna net zo diep als de stammenstrijd zelf.
Rishi en Nieuwenhuizen zijn slachtoffers van de stammenstrijd, die in ons vreedzame landje aan een opleving bezig is. Als je er midden in zit, zoals veel van de wijzende vingers die ons verklaringen geven, is de kans groot dat die strijd je ontgaat. Je herkent hem beter als je boven de partijen hangt. Maar terwijl beneden de primitieve motieven uit Haagse en Hilversumse poriën klotsen ligt de hemel er verlaten bij.
Neem bijvoorbeeld minister Opstelten van Veiligheid en Justitie. De drie Marrokaanse jongens moeten hard aangepakt worden, zei de bewindsman. Over de affaire van de gedode Antiliaan heb ik Opstelten echter niet gehoord. Dat lijkt me selectieve verontwaardiging die thuis hoort op het strijdtoneel en op dat niveau heeft een minister niets te zoeken.
Ik herkende de stammenstrijd ook toen de Haagse politiewoordvoerder verklaarde dat de schietende diender niet geschorst was, maar dat ‘passende werkzaamheden’ werden gezocht. Waarom geen –goed begeleide en wellicht tijdelijke- schorsing van één stamgenoot als gebaar van medeleven naar de getroffen stam?
Aan de andere kant worden wel hele elftallen en zelfs voetbalclubs geschorst. Dus een schutter met bloed aan zijn handen wordt beschermd, terwijl rood wordt getrokken voor mensen die boodschappen deden bij de Aldi.
En dan de NOS. Die wist te melden dat het aantal schietincidenten niet is gestegen. Ook de opleiding van de politieman met het rokende pistool had tekort geschoten. Het lijkt neutrale berichtgeving, maar dat is het niet. Het is een gekleurde selectie van feiten die goed van pas komen. En als straks de camera’s inzoemen op de tranen in Almere zie je het bittere gevecht om kijkcijfers waarnaar de media zijn afgedaald.
“Je gaat het pas zien als je het door hebt”, zei een voetballende filosoof en telkens weer zie ik toenemende polarisatie doordat stammen steeds ongeremder hun eigenbelangen bevechten. Van Wallstreet tot de graaipot van de Championsleague, van de Haagse Binnenhof tot in gevaarlijke achterbuurten.
In Nederland wordt gevoetbald onder de vlag van een brullende leeuw, het logo van de KNVB. Maar brullende leeuwen bijten. Ik stel voor dat de observaties van Desmond Morris over het dier in de mens verplichte kost wordt voor wie wil spelen met de bal. Verandering van onderaf heeft de meeste kans van slagen. Misschien dat er dan weer een paar godenzonen naar de lege hemel kunnen opstijgen.