Optreden Israël in Gaza doet denken aan wreedheden Japanse leger in Tweede Wereldoorlog

Wij overlevenden van de Japanse concentratiekampen uit de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië en hun nakomelingen hebben maandenlang met afgrijzen gekeken naar de gebeurtenissen in Gaza. Maar al te vaak doet het denken aan wreedheden begaan door het Japanse keizerlijke leger. Toen Japan in 1942 de Indonesische archipel bezette, werden ongeveer 100.000 Nederlanders in kampen geïnterneerd. Gezinnen werden gescheiden, mannen van vrouwen en kinderen. Geïnterneerden die verdacht werden van verzetsactiviteiten of zelfs het plegen van kleine overtredingen, werden zwaar gestraft, gemarteld en soms geëxecuteerd.

Naarmate de oorlog voortduurde, werden de geïnterneerden talloze keren gedwongen te verhuizen, hetzij van het ene huis naar het andere binnen de kampen, hetzij van het ene kamp naar het andere, en werden ze in steeds kleinere ruimtes opeengepakt. Op een gegeven moment werden joodse vrouwelijke geïnterneerden en hun kinderen uit hun kampen gehaald en samen in een apart Jodenkamp geïnterneerd. Uiteindelijk zorgde het Japanse hongerbeleid ervoor dat geïnterneerden stierven van de honger. Door ondervoeding waren ze ook vatbaarder voor ziekten. Bijna 20% van de 100.000 geïnterneerden kwam om.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het internationaal recht versterkt om te proberen te voorkomen dat dergelijke misstanden, en de wreedheden van de Nazi-Holocaust in Europa, zich ooit nog eens zouden voordoen. De VN werd in 1945 opgericht om de internationale vrede en veiligheid te handhaven. De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens uit 1948, de Genocideconventie uit 1948 en de Conventies van Genève uit 1949 vereisten de bescherming van burgers in oorlogstijd, verboden het gebruik van marteling en uithongering en identificeerden genocide als een misdaad tegen de menselijkheid.

Net zoals sinds 1987 zaten de Palestijnen ook de afgelopen tien maanden vast in de openluchtgevangenis van Gaza. Slechts enkelen die de exorbitante uitstapkosten konden opbrengen, zijn erin geslaagd naar Egypte te vluchten. Toen de Israëlische bombardementen na 7 oktober begonnen, beval Israël Palestijnse burgers om te verhuizen naar “veilige gebieden” in het zuiden. Ze hebben vervolgens herhaaldelijk de opdracht gekregen om te verhuizen, vaak naar zwaar overvolle scholen, ziekenhuizen en tenten. In juni waren ongeveer 1,9 miljoen mensen geconcentreerd in Rafah. Mannen die verdacht werden van subversieve activiteiten zijn naar gevangenissen in Israël gebracht, waar ze werden gemarteld en soms vermoord. Israël heeft het voedseltransport via de grensovergangen belemmerd. We zien nu dagelijks inwoners van Gaza sterven door honger en ziekte.

Hoewel velen van ons worden geconfronteerd met schrijnende parallellen tussen wat Japan toen deed en wat Israël vandaag de dag in Gaza doet, beseffen we dat elk zijn eigen specifieke historische context heeft. Het aantal Nederlanders in Indië telde ongeveer 300.000 mensen en hoewel ze het slachtoffer waren van de Japanse agressie, waren ze zelf kolonisten van inheemse Indonesiërs. Daarentegen zijn de 2,3 miljoen Palestijnen in Gaza een inheems volk dat onderworpen is aan een koloniaal regime van kolonisten dat zich hun land heeft toegeëigend. Ongeveer 70 procent van de inwoners van Gaza zijn vluchtelingen die in 1948 hun dorpen moesten ontvluchten.

Tegenwoordig worden de Palestijnen niet alleen gevangengezet in Gaza, met geweld verplaatst naar overbevolkte gebieden, uitgehongerd en gemarteld, maar worden ze ook meedogenloos vanuit de lucht boven hen gebombardeerd en beschoten door tanks en sluipschutters op de grond beneden. Sinds 7 oktober heeft de Israëlische bombardementscampagne geleid tot ruim 40.000 doden en 92.000 gewonden, maar volgens de Lancet bedraagt ​​het dodental ruim 189.000. Scholen, universiteiten, ziekenhuizen, religieuze gebouwen, en woningen zijn gesloopt. Leraren, professoren, artsen, verpleegsters, en journalisten zijn vermoord.

De acties van Hamas op 7 oktober, met de ontvoering en moord op Israëlische burgers, waren een misdaad en worden terecht veroordeeld. De bredere context is echter de Israëlische belegering van Gaza sinds 2007, de frequente en soms zeer intensieve bombardementen tussen 2008 en 2024, de voortdurende ontvoering en gevangenneming van Palestijnen in “administratieve detentie”, en de voortdurende etnische zuivering van Palestina. Bovendien gaven de acties van Hamas op 7 oktober niet het recht tot een volslagen disproportionele aanval op Gaza, die de fundamentele mensenrechten, de Conventies van Genève en het internationaal recht schendt. Het Internationale Gerechtshof (ICJ) oordeelde dat het een plausibel geval van genocide was, het Internationale Strafhof (ICC) diende verzoeken in voor arrestatiebevelen, en het ICJ oordeelde dat de nederzettingen van Israël illegaal zijn en dat de bezetting moet eindigen. Niettemin geniet Israël nog steeds onvoorwaardelijke steun van westerse regeringen – politiek, militair en economisch – waardoor Israël zijn aanval kan voortzetten. Door elke kritiek op Israël af te schermen met de mantra’s ‘Israël heeft het recht zichzelf te verdedigen’ en ‘antisemitisme’ geven westerse regeringen Israël een signaal om door te gaan, en zijn daarmee medeplichtig.

Maandenlang wordt de genocide door Israël gepleegd voor onze ogen live gestreamd, wat miljoenen mensen heeft gemotiveerd om te protesteren, waarbij veel Joodse demonstranten zeiden: “niet in onze naam” en “nooit meer, voor niemand.” Minstens tien Joodse nazi-overlevenden van de Holocaust (Mondoweiss, 22 juni) en vele genocide- en Holocaust-geleerden zoals Raz Segal en Omer Bartov hebben de genocidale daden van Israël aan de kaak gesteld. Wij overlevenden van de Japanse concentratiekampen en hun nakomelingen voegen hierbij onze stem toe. Het internationaal recht kan niet ongestraft worden geschonden, en de juridische en mensenrechtenarchitectuur van na de Tweede Wereldoorlog moet worden gerespecteerd. Nooit meer, betekent nooit meer voor niemand.

Ton Belksma, overlevende, Malino en Kampili.

Willem Stronck, overlevende, Palembang Barakkenkamp, Muntok Barakkenkamp, Belalau.

Peter van der Veen, overlevende, Tjihapit, Bangka, LOG, 15de Bataljon, Tjimahi, and Tjitjalengka.

Anne-Ruth Wertheim, overlevende, Kramat kamp Jakarta, joods vrouwen- en kinderenkamp Tangerang, idem ADEK kamp Jakarta.

Marlon Lemaire, dochter van overlevende (moeder), Tjihapit en Adek, en vader overlevende onbekend in welk kamp maar was met Wim Kan op tournee en belandde bij de KNIL.

Augusta Lokhorst, dochter van overlevende Elisabeth C. Lokhorst (nee van der Veen), Tjihapit en Tjideng.

Marion H. Lokhorst, dochter van overlevende Elisabeth C. Lokhorst (nee van der Veen), Tjihapit en Tjideng.

Xander de Rijk, zoon van WWO II-overlevende Tineke Ruibing, Ambarawa 6.

Jan W.P. Schnerr, zoon van WO II-overlevende ouders. Moeder: Tjideng en Tjihapit. Vader: Tjimahi, tevens enige tijd gevangene van de Japanse Kempeitai. 

Marjolein van der Veen, dochter van overlevende (vader), Tjihapit, Bangka, LOG, 15de Bataljon, Tjimahi, and Tjitjalengka.

Mede namens nakomelingen van vele duizenden Nederlanders met een Indisch verleden, voor wie dat stuk geschiedenis nog levend is.