Frans Timmermans: ‘Poetin wil de aandacht afleiden van zijn klimaatprobleem’

Volgens vicepresident Frans Timmermans van de Europese Commissie staat Rusland voor zulke grote klimaatuitdagingen, dat president Poetin liever de aandacht afleidt door Oekraïne te bedreigen. “Het verdwijnen van de permafrost heeft enorme gevolgen voor de Russische infrastructuur. Dat geldt zowel voor de olie- en gasindustrie als voor de militaire infrastructuur die op permafrost gebouwd is. Het is alsof het fundament onder je huis wegzakt. De Russen hebben te maken met mislukte oogsten en bosbranden en ze zien dat de rest van de wereld zich stap voor stap afwendt van fossiele brandstoffen. Terwijl hun hele land en hun export daarop draait.”

Door de aandacht af te leiden, hoopt Poetin zijn verloren populariteit terug te krijgen. Timmermans, in de Europese Commissie verantwoordelijk voor het klimaatbeleid, zegt dit in de podcast Betrouwbare Bronnen. En omdat Rusland ook achterloopt in de digitale revolutie, heeft Poetin een extra reden om problemen te maken, meent Timmermans.

De Russische regering wil uit de hand lopende burgerprotesten zoals op het Maidanplein in Kiev (Oekraïne) en in Minsk (Belarus) met alle macht voorkomen. “Ze beseffen: als het daar gebeurt, kan het ook hier in Moskou”, zegt Timmermans. “Wat Poetin nu doet is puur reactionair. Toen hij in Rusland het roer overnam, sloot hij een alliantie met de Russisch orthodoxe kerk en hij benadrukt keer op keer de grootsheid van de Russische en ook van de Sovjetgeschiedenis. Stalin mag niet meer worden afgeschilderd als massamoordenaar. En nu probeert hij zelfs de koude oorlog in ere te herstellen.”

Poetin speelt volgens Timmermans met vuur. “Zelfs als niemand echt geweld zou willen in Oekraïne, kun je toch in een situatie terechtkomen dat het in Moskou aan ’t rollen gaat en het niet meer te stoppen is omdat de militaire logica het overneemt.” Timmermans heeft een bijzondere band met Rusland. Als militair kreeg hij een opleiding om Russische krijgsgevangenen te ondervragen. Als jong diplomaat was hij politiek secretaris op de Nederlandse ambassade in Moskou.

Volgens Timmermans staat Europa en de Verenigde Staten maar één ding te doen. “Eensgezind zijn. De enigen die dit nog kunnen stoppen zijn mensen met invloed in Moskou. Banken en de oligarchen die in de gaten krijgen dat een avontuur in Oekraïne hen ontzettend veel pijn gaat doen tegen hoge kosten. Daarom is het nu voorbereiden van sancties ontzettend belangrijk. De enige manier om bij de Russen respect te verwerven is ferm zijn. Iedere vorm van toegeeflijkheid zien ze als zwakte. Als je je niet kunt verplaatsen in hun manier van redeneren heb je bij voorbaat verloren.”

Timmermans verwacht ook dat Europa stevig zal reageren. “Daar ben ik van overtuigd. Net als bij MH17. Als de Russen iets uitspoken wat zó schandalig is, is Europa eensgezind.”