Fluitend de toekomst tegemoet

Eerst hadden de goden het geprobeerd met een pandemie. Even leek dat ook het gewenste effect te hebben. De mens paste zijn leefwijze drastisch aan. Thuisblijven werd het credo want de anderen waren plots levensgevaarlijk. Niet meer elke dag in de file, niet meer de hele wereld rondvliegen. De les was duidelijk maar nog voor de pandemie voorbij was helaas alweer verleerd. Kantoren liepen opnieuw vol, chemtrails verschenen weer aan het firmament.

Dan maar een oorlog, besloten de goden. Nog gruwelijker dan de pandemie. Weer leek het middel even te werken. De mens paste zich aan, niet om de planeet te redden maar omdat het niet anders kon. Benzine werd aan de pomp duurder dan wijn. Zelfs de kilometerverslaafden moesten er nu aan geloven droog te staan. Tot ze ook dat uiteindelijk niet volhielden en de mensen terugvielen in de oude patronen . De goden zagen het met lede ogen aan, vanaf hun hoge berg waar de laatste gletsjers wegsmolten. Hadden ze de mens een mooie planeet gegeven, de mooiste uit het hele universum, bleken ze haar niet waard. Mensen droomden liever over reizen naar Mars dan te werken aan het tegengaan van de vernietiging van de aarde.

Dus trokken de goden het laatste middel uit de kast. Een alles vernietigende kernoorlog. Armageddon, het einde der tijden. Terug naar de prehistorie. Helemaal opnieuw beginnen. Dat was met de zondvloed destijds ook gelukt. Nou ja, gelukt.

Dit is het verhaal dat de overlevenden straks over 5000 jaar aan elkaar vertellen, bij het kampvuur voor hun grot. Zo was het ooit gegaan. Daarom was nu alles stuk. Ik verzin het maar ik ben er niets eens zeker van of het echt fictie zal blijven.

Eerder deze week spraken Amerikaanse inlichtingenexperts een vrees uit die al eerder bij me opkwam: het is goed mogelijk dat Poetin een klein kernwapen gaat inzetten in Oekraïne. Zo zou hij, denk ik, kunnen laten zien dat de NAVO terugdeinst als het er op aan komt. Net als in Syrië in 2013 toen er chemische wapens werden ingezet en de VS en Groot-Brittannië hun belofte dat hiermee een rode lijn werd overschreden, niet nakwamen. De Franse bommenwerpers die al onderweg waren naar Assad voor een strafexpeditie werden teruggefloten. Woorden bleken makkelijker dan daden, zoals iedere Feyenoord-fan weet.

Kernwapens zijn altijd een afschrikkingsmiddel geweest. Als je ze inzet worden ze ook tegen jou gebruikt. Als bijvoorbeeld Berlijn getroffen wordt, krijgt aanvaller Rusland zelf de volle laag. Maar is dat echt zo? Misschien wil Poetin dat principe wel eens uittesten en veegt hij Kyiv van de kaart. Gewoon om te kijken wat er dan gebeurt. Is het inderdaad een rode lijn of verandert hij de NAVO zo in een papieren tijger? Hij zou de geschiedenis ermee herschrijven. Geen idee of het Westen dat overleeft, figuurlijk.

Poetin zal de oorlog niet winnen maar de vraag is of hij hem verliest, zeg ik de afgelopen dagen in discussies. Het is een diepzinnigheid die het goed doet – instemmend geknik alom – al moet ik eerlijk bekennen dat ik niet precies weet wat ik er mee bedoel. Zoals ik ook geen idee heb waar we volgende week staan. En of wat ik hier neerschrijf ook maar van enig nut is. Het is alles wat ik kan. Ook tijdens oorlog is de pen mijn enige wapen, als is het maar voor zelfverdediging tegen deze gekte.

Ik had nooit gedacht het opnieuw mee te maken maar ineens sluit ik een kernoorlog niet meer uit. En ik ben niet de enige. Nu we weer naar kantoor gaan heb ik de ringtone van m’n telefoon vervangen door het geluid van NL-Alert. Bij het eerste telefoontje moest ik al collega’s onder het bureau vandaan halen. We staan allemaal op scherp.

Ik ging naar crisis.nl en checkte het noodpakket dat je in huis moet hebben. Een draagbare radio. Daar had je het al. Of liever gezegd daar had ik het niet. Ik ging op zoek naar een handzame goedkope versie en het viel me op dat die modelllen vaak uitverkocht waren. Heeft de paniek toegeslagen of worden ze niet meer bijbesteld omdat de overheid van plan is binnenkort de FM frequenties op te heffen? Dan heb je er namelijk niks meer aan. Zal je net zien, breekt er straks oorlog uit, kan niemand meer een rampenzender ontvangen omdat die alleen met DAB uitzenden. Dit zijn de zaken die me bezighouden als ik even niet naar de gruwelbeelden uit Oekraïne kijk. Je begrijpt, ik voel me een personage uit een voorlichtingsfilm uit de jaren 60: wat te doen bij een kernaanval?

Sorry voor mijn pessimisme. Normaal gesproken ben ik niet zo somber maar wat ik ook doe, ik krijg het licht aan het einde van de tunnel niet aan. Voorlopig niet althans. Ik moest denken aan een anekdote over de Vietnamoorlog. Na jaren vechten en verwoesten gingen de VS en Noord-Vietnam in 1968 onderhandelen in Parijs over vrede. De Amerikaanse delegatie huurde een hele verdieping in een hotel af voor hun onderhandelaars. De Vietnamezen kochten gewoon een villa. Het duurde vijf jaar onderhandelen om tot vrede te komen. Oorlog is een kwestie van korte lontjes, vrede een van lange adem.

Maar tegelijkertijd blijkt mijn optimisme ook onverwoestbaar. Wat dat betreft zou ik zo lid van Volt kunnen worden. Want er is natuurlijk zoals altijd een andere kant. Het is maar hoe je het bekijkt hè? De verschrikkingen van WO II en de nasleep ervan leidden uiteindelijk tot een enorme vooruitgang voor de mensheid. De VN werden opgericht en de EU. Die laatste met onder meer als doel te voorkomen dat er ooit nog massaal honger geleden zou worden op het continent en dat lukte, in ieder geval tot nu toe. Door de oorlog maakte technologie een enorme sprong voorwaarts. Zonder dat had je deze tekst misschien niet van een scherm gelezen. En waren we niet naar de Maan gegaan, letterlijk in dit geval. Om maar een paar zaken te noemen.

Misschien is dat nu ook zo. Misschien maakt deze oorlog de noodzakelijke energietransitie mogelijk waar al decennia om wordt gesmeekt maar die steeds werd genegeerd omdat er met olie zo godsgruwelijk veel geld valt te verdienen. Misschien zien we nu nog meer dan door de pandemie dat het idee van eigen verantwoordelijkheid een uitvergrote mythe is en dat we veel meer op elkaar zijn aangewezen dan we willen toegeven. Het is triest dat daar eerst Oekraïne voor vernietigd moet worden maar dan komt er uiteindelijk nog iets goeds uit voort.  

Nu even de rest van het noodpakket regelen. Een waarschuwingsfluitje bijvoorbeeld. Even denken waar je dat ook alweer voor nodig hebt. O ja, voor als je onder het puin ligt. Zie je wel? Fluitend de toekomst tegemoet.