Financiële tekorten bij gemeenten door onderschatte zorgvraag

Gemeenten hebben het aantal jongeren en ouderen met zorgvragen ernstig onderschat. Dat zegt algemeen directeur Jantine Kriens van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, vijf jaar na de overheveling van zorgtaken naar lokale overheden. Bijna alle gemeenten kampen nu met fikse financiële tekorten.

Op 1 januari 2015 kregen gemeenten de verantwoordelijkheid voor jeugdhulp (Jeugdwet), de ondersteuning van ouderen en mensen met beperkingen (Wmo 2015) en voor de begeleiding naar werk voor mensen zonder reguliere baan (Participatiewet) – ongeveer twee miljoen mensen vallen onder deze wet. Met de drievoudige decentralisatie werden grote beloftes gemaakt. De zorg zou persoonlijker worden. Ook zou er meer afstemming komen tussen hulpverleners. Het idee was dat gemeenten de zorg efficiënter zouden kunnen organiseren, en daarom werd er ook flink bezuinigd.

Het bleek voor gemeenten een onmogelijke opgave om de grote omvorming van de zorgstaat te combineren met zo’n forse bezuiniging. De hoop was dat gemeenten problemen eerder op het spoor zouden komen waardoor dure zorg kan worden vermeden. Maar door de bemoeienis van gemeenten ontstond er juist meer vraag naar lichtere zorg. Dat ging dan weer ten koste van de specialistische hulp van jongeren.

Minister de Jonge van Volksgezondheid herkent zich niet in de kritiek van de gemeenten. “De minister heeft de gemeenten wel degelijk geholpen’, zegt een woordvoerder. “Zij krijgen meer geld via het gemeentefonds en ook voor Jeugdzorg is voor de komende drie jaar een miljard euro extra vrijgemaakt.” De gemeenten willen een structurele verhoging van het budget. Of dat nodig is, gaat het ministerie onderzoeken, zegt de woordvoerder. “Maar meer geld is niet altijd de oplossing. Een betere organisatie van de jeugdzorg is nodig en daarvoor moeten gemeenten meer samenwerken.”