Een langzame oplossing, die boeren in staat stelt hun bedrijfsmodellen te veranderen, is niet in zijn politieke belang.
Eigenlijk zou het beginsel rond de stikstofproblematiek moeten zijn: aan het eind van dit proces is iedereen die boer wil blijven nog steeds boer. Vers twee is het verdienmodel, vers drie de plek. Dinsdagochtend vertelde het voormalig Kamerlid Han ten Broeke, tegenwoordig weetmeneer bij WNL, iets over zijn buurman. Die was met handen en voeten gebonden aan zijn kredietverlener Rabo. Deze bank eiste dat hij doorgroeide tot honderd koeien want anders kan hij op den duur rente en aflossing niet betalen. Uiteraard zei Ten Broeke er niet bij: “Deze zieke en ongezonde relatie moet ontknoopt worden, want anders komen we nooit tot een oplossing”. Verstandige mensen zouden dat wel moeten doen. Het is ook heel vreemd dat de regering die boergarantie niet heeft gegeven en haar miljarden wil besteden aan uitkopen in plaats van omvormen.
Ondertussen is Farmers Defence Force in de weer met brandende hooibalen, trekkerintimidatie en dreigende taal. Dinsdagochtend riep zij het volk op mee te komen demonstreren. Veel mensen die denken dat ze het grootste gelijk van de wereld hebben, maken die fout. In hun eigen ogen is alles immers zonneklaar. Dan moet dat ook voor ieder ander gelden. Alleen wie van kwade wil is, geeft je dan ongelijk. De teleurstelling komt spoedig: uiteindelijk staan ze er alleen voor. Zelfs medeslachtoffers houden zich gedeisd. Je mag het op je eentje uitvechten en niemand helpt als je het onderspit delft. Dat gaat Farmers Defence Force de komende dagen merken.
Wie weet, kan dat de leider Mark van den Oever weinig schelen. Hij lijkt sterk op een revolutionair die het conflict zoekt om aanhangers te verwerven ter voorbereiding van de omwenteling die wel móet komen. De stikstofproblematiek is voor hem geen hoofdzaak maar een aanleiding: hij kan er zijn extreemrechtse boodschap in verpakken. Een langzame oplossing, die boeren in staat stelt hun bedrijfsmodellen te veranderen, is niet in zijn politieke belang. Dat is wél de confrontatie. Dat is wél een verdere Verelendung van de boerenstand zodat zij geen andere weg zien dan dienst nemen in zijn leger van extremisten. En in de verte gloort het perspectief van de mars op Den Haag als boeren en volk met oranje wit blauwe vlaggen optrekken om al dat linkse D66-tuig terug hun holen in te jagen.
Tot nog toe zijn in Nederland alle fanatici met zulke dromen, in de marge beland. Aan de andere kant: in het verleden geboekte resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.
Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.
Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.