Facebook komt naar Zeewolde en dat ga je niet liken

Burgemeester Gerrit Jan Gorter van Zeewolde gaat als een soort polder-Trump tekeer tegen media die volgens hem als een ‘ fabeltjeskrant ’ ‘fake news’ publiceerden over zijn rol bij de komst van een enorm datacenter van techgigant Meta, het moederbedrijf van Facebook, Instagram en Whatsapp. Gorter zou er zo op gebrand zijn het datacentrum te verwelkomen, dat hij alle integriteitsmeldingen terzijde heeft geschoven. Met het datacentrum is een miljardeninvestering gemoeid.

Wat is er aan de hand: al in 2019 meldde Meta, toen nog Facebook geheten, zich in de Flevopolder voor de bouw van een immens datacenter. Al snel werd bekend dat in Zeewolde het grootste datacenter van Europa zou verrijzen, maar wie de eigenaar was, werd angstvallig geheimgehouden. Voor de bouw ervan is wel een wijziging van het bestemmingsplan nodig: ruim 200 hectare landbouwgrond moet veranderen in een bedrijventerrein, waarbij ook enkele boeren het veld moeten ruimen. Van die 200 hectare gaan er straks 166 naar Meta.

Hoe de besluitvorming daarover tot stand is gekomen, werd op 21 september van dit jaar onthuld door Rob Smeets, raadslid van de eenmansfractie Zeewolde Liberaal. Dat blijkt uit een uitgebreide reconstructie in NRC. Smeets vertelde tijdens een cursus over morele oordeelsvorming binnen de overheid dat hij ‘op integriteitskwesties is gestuit’ rond de komst van het datacentrum. Smeets vermoedde ‘belangenverstrengeling’ en er zou zijn geprobeerd ‘hem als kritisch raadslid te corrumperen’. Burgemeester Gorter zou van alles op de hoogte zijn geweest, maar greep niet in.

Smeets is overigens niet per se tegenstander van het datacenter, maar hekelt vooral de opstelling van de gemeente die informatie over de komst van Meta naar Zeewolde structureel achterhoudt. Daarin vond hij binnen de raad eigenlijk alleen de ChristenUnie aan zijn zijde. Smeets voelde ook de druk van zijn eigen partijvoorzitter Steijger die hem voortdurend op andere gedachten wilde brengen en openlijk tegen hem inging. Het leidde er uiteindelijk toe dat Smeets zich niet meer vrij voelde vragen te stellen binnen de raad. Hij maakte zijn zorgen kenbaar bij de burgemeester en vroeg zich ook af in welke rol Steijger betrokken is bij de komst van het datacenter, en of hij misschien op de loonlijst van Meta staat.

Een week na de opmerkingen tijdens de cursusavond werd Smeets door zijn partijvoorzitter geroyeerd en vervangen door een uitgesproken voorstander van het datacentrum. Met de klachten die Smeets bij de burgemeester neerlegde werd niets gedaan.

NRC schrijft daarover, en over de rol van burgemeester Gorter:

Dat Gorter al veel langer op de hoogte was van de komst van Meta en de noodzakelijke wijzigingen in de bestemmingsplannen, zonder de raad op de hoogte te stellen, blijkt uit een andere onthulling van Smeets. Tijdens een gesprek met een belangenbehartiger van het nabijgelegen bungalowpark Horsterwold, verklapte zij de tot dan toe geheime eigenaar van het datacentrum. Het bungalowpark moet een rol gaan spelen: ‘De bouwvakkers en expats moeten toch ergens verblijven’. Nadat Smeets de burgemeester opnieuw confronteerde, deed die alsof zijn neus bloedde. ‘Hij ziet geen integriteitskwesties, hij ziet vooral beeldvorming. Facebook zegt hem niets, de Buitenplaats heeft niets met het datacentrum te maken en Steijger heeft geen zakelijke belangen,’ tekent NRC op. Gorter laat aan de krant alleen weten dat Smeets ‘de plank missloeg’ met zijn vragen over integriteit.

Donderdag 16 december wordt er in de gemeenteraad gestemd voor of tegen de komst van Meta naar Zeewolde. Voorlopig is een minderheid van de raad tegen. Maandag bezetten actievoerders van Extinction Rebellion korte tijd het gemeentehuis van Zeewolde om andere raadsleden over te halen ook tegen te stemmen. Na het verschijnen van de reconstructie in NRC zei burgemeester Gorter tegen lokale omroep Zeewolde: ‘Er zijn wat stukken in de media verschenen die niet geheel conform de waarheid zijn. […]Mensen geloven nog steeds wat in de krant staat.’ Ook zegt hij dat raadsleden via de mail ‘verwensingen naar hun hoofd krijgen’. Niet uit Zeewolde, maar uit het land, aldus Gorter: ‘Gebaseerd op fake nieuws in onze kranten’.