Extreemrechtse complotfantasieën bron van ernstige terreurdreiging
De extreemrechtse complotfantasieën die vooral via internet worden verspreid vormen een gevaarlijke voedingsbodem voor terrorisme. Vooral jonge mannen en jongens blijken gevoelig voor deze vorm van politieke misleiding. Dat concludeert de AIVD in het jaarverslag van de dienst. Daarnaast groeit volgens de geheime dienst ook weer het gevaar van door IS geïnspireerde aanslagen. "Het mondiaal jihadisme vormt nog altijd de belangrijkste dreiging", aldus de dienst die signaleert dat het islamistische terreurnetwerk wel aanzienlijk is verzwakt maar nog steeds functioneert.
Naast die al langer aanweziger terreurdreiging uit islamistische hoek, wint een andere inspiratie voor politiek geweld in rap tempo terrein. Daarbij gaat het om extreemrechts. "Kenmerkend voor deze groep is de boodschap dat in Nederland een kwaadaardige elite aan de macht is, die ‘de vijand’ is van de Nederlandse bevolking." Dat schadelijke beeld wordt ook door extreemrechtse politieke partijen in de Tweede Kamer, zoals PVV en FVD, gevoed dan wel verspreid.
De AIVD zegt in 2022 meerdere malen actief te hebben opgetreden tegen een „mogelijke rechts-terroristische dreiging”. Die dreiging wordt grotendeels gevormd door (jonge) mannen in Nederland en daarbuiten die contact houden via internet. Zij „verheerlijken” terroristisch geweld. Antisemitisme speelt een sleutelrol binnen deze beweging. Naast politici zijn ook journalisten, wetenschappers en andere gezagsdragers en publieke figuren doelwitten van verbaal of fysiek geweld. De AIVD is bang dat zij zich niet meer vrij voelen te zeggen wat ze willen.
De groep waarvan de grootste rechts-terroristische geweldsdreiging uitgaat is een relatief nieuwe generatie rechts-extremisten, bestaand uit (jonge) mannen, die internationaal online met elkaar in contact staan, in wisselende chatgroepen, kanalen en platforms. Daar praten ze terroristisch geweld goed en verheerlijken dat, schrijft de AIVD.
De NOS meldt:
De AIVD bestempelt het anti-institutioneel extremisme om twee redenen als gevaarlijk. Volgens de dienst ligt enerzijds het risico op de loer dat mensen die in de theorieën geloven uiteindelijk geweld zullen plegen en goedpraten. Als voorbeeld noemt de inlichtingendienst plannen voor een aanslag op premier Rutte, waarvoor vorig jaar mensen werden gearresteerd. Aan de andere kant kunnen zulke complotten ervoor zorgen dat het vertrouwen in bijvoorbeeld de politie, de rechterlijke macht en het overheidsbestuur en de media in de samenleving afneemt.
De NOS deed ook zelf onderzoek naar de verspreiding van extreemrechtse propaganda via social media als TikTok en Instagram. Zelfs kinderen van 13 jaar blijken daardoor te worden vergiftigd.
Jonathan (19) sloot zich aan bij een nationalistische jongerengroep. "Er werd gezegd: we moeten onze stad verdedigen tegen Marokkaans tuig", vertelt hij. In verhulde termen werd hem zelfs gevraagd om daarvoor te trainen. "Kom sporten, we moeten weerbaar zijn, we moeten er klaar voor zijn." En Nigel, die inmiddels alweer een paar jaar niet meer in extreemrechtse kringen verkeert, merkte ook dat geweld wordt verheerlijkt: "Dat er in Christchurch een keer moslims overhoop werden geschoten, werd daar gezien als pay-back."
Vorige week nog werd in de VS een 21-jarige gamer opgepakt die er extreemrechtse ideeën op na houdt en staatsgeheimen verspreidde via Discord. Met zijn actie brengt hij het werk van veiligheidsdiensten en hun medewerkers in gevaar.
Beeld: Jaarverslag AIVD