Extreemrechts opent conservatieve aanval op de vrijheid vanwege lentekriebels

Het is wel een stijlbreuk. Voorheen stelden extreemrechtse partijen en hun entourage te staan voor het verlichtingsideaal en zogenaamde westerse liberale waarden.

De Week van de Lentekriebels zorgde voor een golf van ophef en bedreigingen. Radicaal rechts greep de nationale projectweek over seksuele voorlichting in het onderwijs aan om met nepnieuws en een valse moraal een hetze te voeren ten koste van kinderen.

Na de Statenverkiezingen werd duidelijk dat Forum voor Democratie een stuk minder relevant is geworden. Toch lukte het Thierry Baudet een week later alweer om het debat te kapen met een leugenachtige aanval op het onderwijs en de Rutgers Stichting. De Week van de Lentekriebels is een nationale projectweek voor het speciaal- en basisonderwijs. Deelnemende scholen geven een week lang les over weerbaarheid, relaties en seksualiteit. Niets mis mee, zou je zeggen.

Leugens en bedreigingen

Baudet probeert met leugens en nepnieuws te betuigen dat kinderen op te jonge leeftijd worden geconfronteerd met perverse vormen van seksualiteit op school (anale seks en pijpen en meer van dat verderfelijks!). De onjuistheden werden door de Rutgers Stichting snel gepareerd, maar het beeld bleef hangen. Baudet kreeg bijval van onder meer Fleur Agema van de PVV (met de groetjes van Dion Graus!), Raisa Blommestijn van Ongehoord Nederland en Wierd Duk van de Telegraaf. De usual suspects dus. Het gevolg was eerst grote ophef op sociale media.

Die hetze bleef niet zonder gevolgen. Pointer toonde aan dat het bovendien met voorbedachten rade was. Online werden krankzinnige tweets verstuurd over pedofilie, leraren en medewerkers van de Rutgers Stichting werden bedreigd en de ‘Fakkelman’ die vorig jaar bij minister Kaag voor de deur stond kondigde aan de Rutgers Stichting te bezoeken. Als gevolg van opzettelijke leugens uit extreemrechtse hoek trok een golf van verontwaardiging door het land. Wat als moslims deze discussie gestart hadden?

Seksuele voorlichting aan kinderen zou vanzelfsprekend moeten zijn in een beschaafd land. Kennis over seksualiteit draagt bij aan het welbevinden en zelfvertrouwen van kinderen. Voorlichting helpt bij het voorkomen van geslachtsziekten en ongewenste zwangerschappen. Goede voorlichting kan kindermisbruik voorkomen. Journalist Chris Klomp schreef er dit goede stuk over.

Een puriteins offensief?

Op het eerste gezicht lijkt het het zoveelste offensief in de voortdurende cultuuroorlog van radicaal rechts. Een nieuwe ronde na het antisemitische cultuurmarxisme en de verdwazing over het vermeende wokisme. Maar bij nadere beschouwing is er misschien wel meer aan de hand. Extreemrechts verkondigt steeds vaker opvallend puriteinse standpunten.

Dat blijkt niet alleen uit de aanval op Lentekriebels. Ook de LHBTI-gemeenschap en transpersonen liggen vaak onder vuur. De regenboogvlag staat in extreemrechtse kringen symbool voor een verdorven samenleving. Zelfs verworven vrijheden als abortus en euthanasie staan ter discussie. Extreemrechts trekt tegenwoordig graag op met de gereformeerde fundamentalisten van de SGP en de radicale katholieken van Civitas Christiana. Voor de complotdenkers op zoek naar zingeving is alles koren op de molen, als het maar niet van de gevestigde orde komt.

Het is wel een stijlbreuk. Voorheen stelden extreemrechtse partijen en hun entourage te staan voor het verlichtingsideaal en zogenaamde westerse liberale waarden. Daarom maakten ze zich zorgen om migratie. In het bijzonder van niet-westerse immigranten natuurlijk. Of ze deden allen maar aan religiekritiek. Dat de principes van extreemrechts gelardeerd waren met racistische opvattingen werd gewoon ontkent. In het openbaar tenminste.

Reëele gevaren voor de vrijheid

Nu zie je dat rechtspopulisten steeds vaker ultraconservatieve standpunten uitdragen die haaks staan op wat ze voorheen beweerden. Of die omslag ideologisch gedreven is of voortkomt uit opportunisme valt moeilijk te zeggen. Waarschijnlijk allebei. Degenen die zich nu opwinden over seksuele voorlichting op scholen, en gevaarlijke suggesties over pedofilie en genderideologie de wereld inslingeren, zijn in veel gevallen dezelfde figuren die zich recentelijk nog boos maakten over het feit dat vrouwen niet meer topless naar het stand gaan. Een selectieve voorkeur voor vrijheid is nooit consequent.

Het is hoe dan ook een trend die niet alleen in Nederland plaatsvindt. Het komt direct uit het handboek van Poetin en de Republikeinse Partij in de Verenigde Staten. Als deze conservatieve ontwikkeling zich verder voortzet is dat niet zonder gevolgen. Dat is duidelijk te zien in de VS. Mede dankzij door Trump benoemde rechters wordt het vrouwen in veel staten steeds moeilijker gemaakt om een abortus te krijgen.

In het Florida van de Republikeinse gouverneur Ron DeSantis (die als kansrijk wordt gezien om presidentskandidaat te worden) zijn de gevolgen van het populistisch puritanisme duidelijk zichtbaar. In Florida moeten boeken in schoolbibliotheken inmiddels goedgekeurd worden door politiek aangewezen overheidsfunctionarissen. Vorig jaar werd een wet aangenomen die bepaalt dat op scholen niet meer mag worden gesproken over seksuele oriëntatie of genderidentiteit.

Is Nederland tolerant genoeg?

Het beleid van DeSantis doet sterk denken aan de discussie die de rechterflank in Nederland aanjaagt over seksuele voorlichting op scholen. Bewuste desinformatie en stemmingmakerij kan zo uiteindelijk leiden tot concrete gevolgen. Heeft extreemrechts in Nederland een nieuwe afslag naar nog rechtser genomen? En is dat dan zo omdat ze politieke kansen ruiken of laat het beestje z’n ware aard zien? Het is in elke geval geen taboe meer om de vrijheden die ze eerder nog zeiden te verdedigen ter discussie te stellen.

Is de conservatieve ontwikkeling van extreemrechts een recept voor succes? Ik weet het niet en ik hoop het niet. Het levert mogelijk wel nieuwe bondgenoten op in fundamentalistisch religieuze kringen. Het lijkt me in elk geval naïef om te doen alsof populistisch puritanisme in Nederland geen voet aan de grond kan krijgen.

Het kan zomaar zijn dat er behoorlijke markt is voor een ultraconservatief geluid in Nederland. Zolang het om de vrijheden van anderen gaat. Schrik niet als verworvenheden in het ooit zelfbenoemde tolerante Nederland straks onder druk komen te staan. Want dat we niet zo tolerant zijn als we altijd dachten hebben we inmiddels al lang bewezen. Niet schrikken als je straks zelf aan de beurt bent.

Dit artikel verscheen eerder op Duimspijker.com