De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
Extra geld geen panacee voor dieperliggende problemen jeugdzorg
•
72 keer bekeken
• 
Het Rijk pompt extra miljoenen in de jeugdzorg ter verlichting van acute financiële problemen. Gemeenten roepen al veel langer dat zij het hoofd niet meer boven water houden. Niet meer zeuren dus, nu het Rijk eindelijk de portemonnee trekt? Was het maar zo simpel.
Ruim €600 miljoen erbij, zodat samen met de eerder toegezegde middelen een indrukwekkend bedrag van ruim €1 miljard beschikbaar komt. Veel geld, waar de jeugdzorg enorm mee geholpen kan zijn. Het klinkt tegenstrijdig, maar er bestaat een niet denkbeeldig risico dat dit extra geld de problemen verergert in plaats van verlicht. Waarom?
Allereerst bepalen gemeenten zelf wat ze met de extra middelen doen. Dat is de kern van de decentralisatie van de zorg. Het ministerie van VWS kan gemeenten wel vrágen om het extra geld te besteden aan jeugdzorg maar als ze dat niet doen, kan het Rijk ze niet dwingen. Aangezien lokale overheden de afgelopen jaren grote verliezen hebben geleden op jeugdzorg, is de angst gerechtvaardigd dat sommige gemeenten de extra middelen gebruiken om gaten te dichten en niet om achterliggende knelpunten op te lossen.
Dat de jeugdzorg met grote structurele problemen kampt, weet inmiddels iedereen. Ook weten we dat je met incidentele middelen mooie dingen kunt doen maar dat ze de structurele problemen niet oplossen en de aandacht daarvan zelfs afleiden. De kosten om de besteding van incidentele middelen te organiseren, zijn doorgaans aanzienlijk: werkgroepen voor eisen, voorwaarden, verantwoording, controle…; optuigen van externe bureaus, projectleiders en programmaleiders. Middelen die niet ten goede komen aan de kwetsbare kinderen in de jeugdzorg en de jeugd-ggz.
Ten derde. Zoals gezegd gaan de zorggelden in een gedecentraliseerd stelsel naar gemeenten. De meeste gemeenten maken op regionaal niveau afspraken over de gespecialiseerde jeugdzorg. Naast deze lokale en regionale jeugdzorg is er echter ook nog landelijke jeugdzorg: zo’n dertig jeugdhulpfuncties zijn aangemerkt als ‘schaars landelijk specialisme’. Zij zijn ‘buitenbeentjes’ in het gedecentraliseerde stelsel. De 347 gemeenten moeten besluiten nemen over deze landelijke functies en dat valt niet mee, zo blijkt in de praktijk. Als er niet apart iets wordt geregeld voor deze landelijke zorgaanbieders moeten zij bij alle 347 gemeenten aankloppen voor extra inzet en verbeteringen in de gespecialiseerde jeugdzorg. Een onmogelijke taak.
Omdat we niet (alleen) willen zeuren en constructief willen meedenken, doen we de volgende dringende suggesties:
- Voorkom dat het extra geld voor de jeugdzorg nu gebruikt wordt om gemeentelijke gaten te dichten op andere terreinen.
- Zorg dat de middelen worden ingezet voor een daadwerkelijke verbetering van de dieperliggende problemen in de jeugdzorg.
- Tref voorzieningen voor schaars landelijk specialisme, in aansluiting op ondersteuning voor lokale en regionale jeugdzorg.
- Maak gebruik van de concrete aanbevelingen voor verbetering van de jeugdzorg, zoals uit de petitie van FNV Jeugdzorg en de oproep ‘Stop geweld en uitbuiting, te beginnen bij kinderen’ van 72 organisaties.
- Organiseer besteding van de incidentele middelen ‘licht’, met minimale ambtelijke overhead en projectleiding vanuit het Rijk.
- Investeer niet extra in voorzieningen die matig of niet functioneren; ontwikkel serieuze kindvriendelijke alternatieven voor gesloten jeugdzorg, met bescherming en veiligheid in een open setting zoals High Intensive Care, High Safety & Intensive Education.
Natuurlijk is het terecht als de financiële krapte in de jeugdzorg wordt opgeheven. We willen allemaal dat kinderen en jongeren de juiste zorg krijgen: integraal, laagdrempelig, professioneel, on- en offline, op de juiste plek en met adequate bescherming. Helaas is dat geen kwestie van ‘extra geld’ alleen, er is meer nodig.