Explosief ECB-onderzoek: hebzuchtige bedrijven belangrijkste motor achter torenhoge inflatie

Het was nog nooit zo duur om naar de supermarkt te gaan. Maar hoe komt dat eigenlijk? Volgens de FAO, de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, dalen de wereldvoedselprijzen nu al elf maanden op rij. Ja, dat lees je goed: de prijzen dalen. Gemiddeld zijn zaken als zuivel en granen nu 19 procent goedkoper dan een jaar geleden, toen de Russische invasie van Oekraïne ervoor zorgde dat de prijzen omhoog schoten. Levensmiddelen zijn in 17 maanden niet zo goedkoop geweest.

Hoe komt het dan dat we ons blauw betalen in de supermarkt? Zijn het de gestegen energie- en transportkosten? Sinds begin dit jaar zijn de energieprijzen flink aan het dalen. Door de zachte winter, de maatregelen om energie te besparen en de nog altijd goed gevulde gasopslagen is energie allang niet meer zo duur als in de tweede helft van vorig jaar. Ook aan de pomp betaal je nu een stuk minder dan vorig jaar, toen een liter benzine maandenlang meer dan 2,10 euro kostte.

Zijn het de arbeidskosten dan? Onder druk van de torenhoge inflatie en de krappe arbeidsmarkt kunnen werknemers immers een hoger salaris vragen. De supermarkt-cao werd echter afgesloten in 2020, ruim voor de Russische oorlog tegen Oekraïne de economie op zijn kop zette. Ook elders leveren salariskosten maar een zeer beperkte bijdrage aan de inflatie, zo blijkt uit onderzoek van de Europese Centrale Bank (ECB).

Uit datzelfde onderzoek komt een andere factor naar voren die ervoor zorgt dat de prijzen overal zo omhoogschieten: de megawinsten van bedrijven. De bedrijfswinsten zorgen sinds 2021 voor het leeuwendeel van prijsopdrijving in de eurozone, schrijft persbureau Reuters. Zo zag Ahold de winst vorig jaar, na twee toch al zeer lucratieve coronajaren, nog eens met 13 procent stijgen. Bij Unilever ging de winst met een kwart omhoog, naar meer dan 8 miljard euro.

Om de inflatie af te remmen heeft Griekenland de prijzen van essentiële producten aan banden gelegd, en ook in Frankrijk en Spanje wordt gesproken over het bevriezen van de prijzen. Het kabinet-Rutte-IV houdt zich ondertussen angstvallig stil. Economiecommentator Hans de Geus bepleit ingrijpen van de Autoriteit Consument & Markt.