Exit downloadverbod, maar toch…

Laten we er niet om heen draaien: 2012 was het jaar dat aan alle kanten is geprobeerd onze digitale burgerrechten in te perken. Gelukkig zijn er op de valreep van de jaarwisseling nog een paar succesjes geboekt. Gisteren slaagde de Tweede Kamer er tijdens de laatste vergaderdag voor het kerstreces in om het downloadverbod te schrappen en om de omstreden cookiewet af te zwakken. Bovendien werd deze week duidelijk dat het omstreden antipiraterijverdrag ACTA definitief door Europa van tafel is geveegd: de verantwoordelijke eurocommissaris gaat het niet meer juridisch toetsen.

Het sneuvelen van ACTA mag de grootste overwinning worden genoemd, al is het natuurlijk pijnlijk dat het verdrag zo lang in beeld is gebleven – en wellicht nog in gewijzigde vorm terugkeert middels een ander handelsverdrag. Datzelfde geldt voor het Nederlandse downloadverbod en de curieuze cookiewet: dat deze plannen ter tafel lagen toont pijnlijk aan dat het kabinet-Rutte blijkbaar beter luistert naar de copyright-lobby dan dat het oog heeft voor de rechten van burgers. Overigens is nog lang niet duidelijk of de aanpassing van de cookiewet wel echt zo goed uitpakt voor eigenaren van websites.

Een heel andere overwinning, buiten de politiek om, werd geboekt door de gebruikers van de foto-app Instagram. Deze dienst wilde in januari de eigen voorwaarden zodanig aanpassen dat het zonder toestemming foto’s van gebruikers kon doorverkopen aan adverteerders van eigenaar Facebook. Na massale kritiek ging oprichter Kevin Systrom deze week diep door het stof en trok hij de gewraakte aanpassing van de gebruikersvoorwaarden in.

Toch is dit mea culpa van Instagram nog geen reden tot juichen over de wijze waarop sociale netwerken omgaan met de gegevens van hun gebruikers. Zo werkt ook moederbedrijf Facebook aan nieuwe privacyregels die tot veel kritiek leiden. Daar komt nog bij dat Facebook steeds commerciëler om zou gaan met wat het wel en niet toont aan gebruikers.

Maak dus je borst maar nat voor nieuwe ophef over je digitale burgerrechten in 2013. Buma/Stemra heeft alvast de aftrap genomen: na het eerder mislukte plan om embeds van YouTube te beboeten, ligt er nu jurisprudentie om websites die radiostreams embedden (of ernaar linken) een licentie te laten afsluiten met de beheerder van Nederlandse auteursrechten. Boze bloggers vragen zich direct af: sinds wanneer is een link naar legale content strafbaar? Kortom: de discussie gaat door.

Dit artikel verscheen ook op het weblog van Jeroen Mirck. Volg Jeroen ook op  Twitter.