Even slikken voor Rutte: nieuwe Duitse regering wil sleutelen aan begrotingsregels

De nieuwe Duitse regering is bereid te sleutelen aan de Europese begrotingsregels om zo tegemoet te komen aan de zuidelijke lidstaten die kampen met grote staatsschulden. Het vooraanstaande Bondsdaglid Otto Fricke van de liberale FDP – een van de drie nieuwe coalitiepartijen – zegt in de podcast Betrouwbare Bronnen dat de Europese regels aan herziening toe zijn.

“Wat in 1992 in het Verdrag van Maastricht is afgesproken was goed, maar we kunnen niet doen alsof de financiële markten en de economie hetzelfde zijn als zoveel jaar geleden.” De maximale norm voor de staatsschuld is nu 60 procent van het bruto nationaal product. Wat Fricke betreft kan dat percentage verhoogd worden, ‘zolang het basisidee van stabiliteit overeind blijft’. “Als een lid van de Europese familie zwak is, dan moet de economisch sterkste zo’n land steunen. Wij kunnen als Duitsers niet zeggen: iedereen moet het doen zoals wij dat willen”, aldus Fricke – een van de architecten van het nieuwe beleid.

Voor premier Mark Rutte moet dit als leider van de ‘vrekkige vier’ even slikken zijn. Nederland, Oostenrijk, Denemarken, Zweden en eerder ook Finland, Estland, Letland, Litouwen en Ierland verzetten zich in de EU tegen soepeler begrotingsnormen. Het zuiden, onder leiding van Frankrijk en Italië, pleit daar juist wel voor. In Duitsland neemt de nieuwe regering nu een tussenpositie in.

“Duitsland zal in Europa steeds meer een makelaarsrol vervullen. Wij kunnen niet altijd in die noordelijke rol blijven. Maar wij vragen de zuidelijke landen weer begrip voor de opvatting van Nederland en andere landen.” Het is opmerkelijk dat juist Fricke deze bereidheid tot versoepeling aankondigt. De nieuwe Duitse regering bestaat uit sociaaldemocraten, groenen en liberalen. De FDP staat van die partijen het dichtst bij Ruttes VVD en er is ook verwantschap met D66. FDP-leider Christian Lindner wordt de nieuwe minister van Financiën.

“Voor ons is heel belangrijk wie in Nederland de nieuwe minister van Financiën wordt. Zegt die ‘we blijven het op de oude manier doen’ of zegt hij of zij ‘de wereld draait verder en we moeten kijken of het systeem nog voldoet’? Christian Lindner is ook niet de voortzetting van Wolfgang Schäuble [de strenge christendemocratische minister van Financiën tijdens de eurocrisis].”

De nieuwe coalitie van sociaaldemocraten, groenen en liberalen vindt dat er behalve de financiële aanpak nog meer moet veranderen aan het Europese bouwwerk. De Europese Unie moet een federatie worden, met duidelijke afspraken wat nationaal gebeurt en wat Europees moet. Fricke: “Op wereldniveau is Europa nu niet sterk genoeg. De president van de Europese Commissie – in deze periode de Duitse Ursula von der Leyen – heeft niet de macht en de kracht om een internationaal leider te zijn. In een federatie kun je dat beter organiseren.”

Volgens Fricke moet de EU ‘onze manier van leven kunnen verdedigen in een wereld waar China steeds meer macht krijgt’. “En ik ben vreselijk bang dat de Amerikanen na vier jaar Biden weer voor Trump kiezen. We moeten iets doen, anders raken we achterop.”

In de nieuwe Duitse regering zal het af en toe botsen, verwacht Fricke. Vooral als de groenen aandringen op hogere uitgaven om het klimaatbeleid van hun vicepremier Robert Habeck mogelijk te maken. Volgens Fricke komt het daarbij aan op de jaarlijkse begroting, waarvoor de liberale minister van financiën verantwoordelijk is. “Daarover zullen veel gevechten plaatsvinden. Olaf Scholz moet dan als bondskanselier helpen een compromis te bedenken waarbij niemand zijn gezicht verliest.”