De Europese Unie gaat naar verwachting komende woensdag een actieplan presenteren om racisme beter te bestrijden. The Guardian , die het plan onthult, spreekt van een keerpunt in de opvattingen over anti-racisme. Het is de bedoeling dat de wet ter bestrijding van raciale ongelijkheid verbeterd wordt. Het is daarbij niet langer voldoende voor de Unie en de lidstaten om tegen racisme te zijn, het onrecht moet ook actief bestreden worden.
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, zal het plan onthullen in haar ‘troonrede’, de speech voor de opening van het parlementaire jaar. De Unie reageert daarmee op de ook in Europa enorme opkomst van de Black Lives Matter-beweging. In het voorstel wordt racisme een structureel probleem genoemd dat “vaak diep in de maatschappelijke geschiedenis geworteld is en verbonden is met culturele wortels en normen”. Eerder bleek uit onderzoek dat Europeanen van Afrikaanse afkomst te kampen hebben met ernstige vormen van discriminatie. Een derde van hen heeft de afgelopen vijf jaar racistische pesterijen en intimidatie ervaren.
In het plan gaat de EU samen met de lidstaten de praktijk van raciaal profileren door politiekorpsen bestrijden en het rapporteren van haatmisdrijven aanmoedigen. Daarnaast wordt een voorstel uit 2008 voor gelijke behandeling in de publieke sector opnieuw uit de kast getrokken. De lidstaten torpedeerden die maatregel destijds met een beroep op de eigen soevereiniteit. EU-regeringen wordt dringend gevraagd anti-racisme actieplannen op te stellen. Tot nu toe hebben slechts 15 van de 27 lidstaten zo’n plan en die zijn vaak nogal belabberd of anderszins inadequaat. Verder wil de EU de diversiteit binnen de eigen organisatie in kaart brengen. Dat laatste ligt gevoelig omdat de EU als organisatie de Franse normen hanteert die het registreren van etniciteit verbiedt, op grond van het gelijkheidsbeginsel.
In The Guardian stelt de Nederlandse europarlementariër Samira Rafaela (D66) dat de EU zich te lang te weinig druk heeft gemaakt over racisme. Rafaela is mede-voorzitter van een werkgroep voor anti-racisme en diversiteit binnen het Europees parlement. “Als je vertegenwoordiging en diversiteit ontbeert dan kun je niet altijd de juiste vragen te berde brengen en kun je de ervaringen buiten je eigen wereld niet goed begrijpen.” Tegenover de krant verklaart ze dat het gebrek aan diversiteit in het parlement haar zeer verrast heeft en dat ze zich soms zelfs eenzaam voelt.