Europese drietrapsraket

Zo’n veertien dagen verrezen in de stad enorme billboards met aankondiging van de verkiezing van de Nederlandse leden van het Europees Parlement. Net zoals de gemiddelde geïnformeerde Nederlander heb ik een flauw vermoeden wat die instelling behelst en een nog flauwer vermoeden van wat die leden daar allemaal uitspoken. Men interesseert zich nu eenmaal wel óf niet voor politiek en de mensen die écht van de hoed en de rand weten maken meestal deel uit van dat complexe apparaat. Kortom, het ging wat langs me heen.

De borden waren na drie dagen oud nieuws en gingen naadloos op in allerlei ander aanplakgeweld van cultuuruitingen en buitenreclame. Tot gisteren de envelop van de gemeente op de mat viel met de vrolijke Lentetijding: ‘Let op! In deze envelop zit uw stempas’. Hoera, we mogen weer stemmen! De gemeente of beter gezegd ‘De Overheid’ doet een beroep op ons aller burgerverantwoordelijkheid en maant ons tot stemmen. Gelukkig zit er naast de stempas ook de onvermijdelijke uitleg bij, handig zo’n folder en vraag één is dan natuurlijk: Waar stem ik eigenlijk voor?

Het foldertje begint monter en duidelijk in vette letters: Op donderdag 6 juni is de Verkiezing Europees Parlement. In deze flyer is meer informatie te vinden over deze verkiezing. Een flyer is een strooibiljet dat je in drukke winkelstraten in de handen krijgt gedrukt over een tijdelijke promotie of van een rondtrekkend circusje, maar goed deze vierzijdig bedrukte folder waant zich een flyer dus wie ben ik om het Europese jargon te weerspreken. De eerste wenkbrauw doet zich echter krommen; 6 juni, en het is vandaag 2 mei…

Gelukkig valt het foldertje direct met de deur in huis en presenteert het ons de hamvraag: Wat moet u weten voor u gaat stemmen? Fijn, kom maar op met die handleiding! Ik lees de folder drie keer heen en weer en kom tot de verbijsterende vaststelling dat, de in mijn ogen eerste en belangrijkste vraag namelijk: Waar stem ik eigenlijk voor?, helemaal niet beantwoord wordt.

Ik moet flink geduld hebben en mijn stempas goed bewaren, er staat geschreven hoe laat ik kan stemmen, op welke locatie en dat ik mijn paspoort moet meenemen. Hulp nodig? Jaaa zeker, veel hulp graag, en de zo broodnodige informatie natuurlijk! Daartoe kan ik mij wenden tot een gemeentelijke site of mijzelf informeren op de achterzijde van de ‘kandidatenlijst’ die ik over ruim vier weken (!) op 31 mei separaat toegezonden krijg. Er is een gemeentelijk telefoonnummer, een stembureau-app maar nergens wordt mijn eerste vraag ook maar benoemd: Waar stem ik eigenlijk voor?

En inmiddels dringt zich ook de prangende vraag op hoe effectief de overheid dit soort campagnevoering inschat. Laten we uit gaan van de goede wil van de ontvanger en dat hij of zij ook daadwerkelijk deze surprise-envelop opent (mijn inschatting is dat 40% tussen folders, oude kranten of ongeopend in de kattenbak belandt).

Men treft een stempas die bijna een maand bewaard moet blijven, vergezeld van een folder die zoveel logistieke info bevat dat ook díe bewaart dient te blijven. In die duistere tussentijd dient het publiek zich te gaan verdiepen in het eigenlijke doel van deze stemming. Die is namelijk zo ingewikkeld en diffuus dat we daar een maand de tijd voor krijgen. Daarna moeten we nog zes nachtjes slapen om dan op 6 juni eindelijk dat heilige hokje aan te mogen kruisen.

De huidige attentiespanne ligt ongeveer op het niveau van een adhd’er met een slok op, dus welke burger legt nog braaf die envelop op het gangkastje, noteert de data in zijn agenda en volgt alle adviezen daadwerkelijk op.

In dit soort momenten van grote vertwijfeling borrelen gelukkig de woorden van troubadour Jeroen van Merwijk weer boven: “Ik heb medelijden, plichtsbesef en ouwe kleren zat. Het is alleen dat ik zo graag wil weten waar en hoe en wat..”; en ik zie mij getroost, want niet alleen in mijn wanhoop.