Europese Commissie presenteert ingrijpend voorstel om klimaatcrisis te bezweren

De Europese Commissie presenteert woensdag een ambitieus maatregelenpakket om de klimaatcrisis te bestrijden en de doelstellingen voor 2030 te halen. Het streefdoel is niet langer 40 minder uitstoot van broeikasgassen over negen jaar, maar 55 procent reductie vergeleken met het niveau van 1990. Dat heeft verstrekkende gevolgen voor zowel burger als bedrijfsleven.

In 2050 moet de Europese Unie klimaatneutraal zijn, maar als de lidstaten op de huidige weg blijven, wordt dat bij lange na niet gehaald. En dus wordt er een tandje bijgezet. Meerdere tandjes zelfs, in een reeks wetsvoorstellen genaamd FitFor55, ingediend door Commissaris Frans Timmermans in het kader van de Europese Green Deal. Dat pakket omvat maar liefst dertien voorstellen waarover de lidstaten en het Europees Parlement moeten stemmen. Het meest gevoelige is dat om de prijs van brandstof voor auto’s en verwarming van huizen en kantoren te koppelen aan hun CO2-uitstoot. Op lange termijn zal dat leiden tot een overgang naar schonere brandstoffen, maar op korte termijn betekent dat vooral hogere benzine- en gasprijzen.

Die hogere prijs zal onder meer worden veroorzaakt doordat brandstof- en energieproducenten een beperkt aantal uitstootrechten op een veiling moeten kopen. De kosten die daarmee gepaard gaan, worden hoogstwaarschijnlijk doorberekend aan klanten. Daarbij wil de EU voorkomen dat er klimaatarmoede ontstaat: dat treedt op wanneer burgers met een lager inkomen niet in staat zijn zonnepanelen aan te schaffen of elektrisch te rijden en dus opgescheept worden met buitensporig hoge lasten. Daarvoor wordt een Europees klimaattransitiefonds opgericht van waaruit lidstaten individueel armoedebestrijdingsplannen kunnen bekostigen.

Uitstootnormen voor auto’s zullen volgens het voorstel nog strenger worden. Daarmee moet de overgang naar volledig emissievrije auto’s worden bespoedigd. Oftewel: tegen 2035 moeten alle nieuwe auto’s elektrisch zijn. Vliegen wordt ook duurder, omdat er een belasting op kerosine komt.

Er is op voorhand al veel kritiek op de klimaatplannen, van beide zijden van het politieke spectrum. Zo vrezen de Europese Groenen bijvoorbeeld dat het in rekening brengen van de CO2-uitstoot van benzine, diesel en gas voor een oneerlijke tweedeling gaat zorgen. Zij vinden dat lidstaten zelf maatregelen kunnen nemen, bijvoorbeeld door het invoeren van rekeningrijden. De liberalen zijn op hun beurt weer tegen een Europees klimaatfonds, omdat dit volgens hen betekent dat er een permanente geldstroom naar de armere, oostelijke lidstaten op gang komt. Ook wordt er gevreesd voor een nieuwe golf van burgerprotest zoals van de gele hesjes in Frankrijk.