Europa moet wakker gekust worden uit haar 'doornroosje-slaap'

De Europese Steve Jobs en Bill Gates bestaan, maar waarom kennen we ze niet? Europa is goed in onderzoek, in Einstein. Maar niet in de commercialisering daarvan. We hebben een kruising van Einstein en Jobs nodig en we moeten hem of haar in Europa houden. Daarom wil ik maatregelen nemen om innovatief ondernemerschap te stimuleren. Bijvoorbeeld via een lage financieringsdrempel voor startende bedrijven, het aanbieden van risicodragend kapitaal en beperking van de bureaucratie.

Conservatisme en innovatie gaan niet goed samen. Conservatieve partijen regeren in de meeste EU-lidstaten en het lijkt erop dat rigide bezuinigingen hun enige antwoord is op de huidige economische crisis. Toch moet Europese lidstaten hun economieën versterken en tegelijkertijd de maatschappelijke uitdagingen te lijf gaan.

In de huidige bezuinigingswoede zijn de budgetten voor onderzoek en innovatie verlaagd en de financiële stimuleringsmaatregelen teruggebracht. Alleen Duitsland en Zweden maken hier een positieve uitzondering op. De vraag is daarom: hoe kan innovatie worden gestimuleerd ondanks deze budgettaire beperkingen?

Het antwoord is dat innovatie niet alleen een vraag is van financiering, maar ook van het juiste beleidskader. Dat betekent in de eerste plaats dat bestaande wetgeving aangepast moet worden. Van een aantal wetten en regels is juist gebleken dat deze barrières in plaats van stimulerend werken. Daarnaast moeten er duidelijke keuzes gemaakt worden, in alle beleidsterreinen: bijvoorbeeld een lage financieringsdrempel voor startende bedrijven, risicodragend kapitaal aanbieden, ondernemerschap stimuleren in het onderwijs en bureaucratie tot een minimum beperken.

Innovatievluchtelingen

De vijand van creativiteit is bureaucratie en inflexibiliteit. Sommige creatievelingen zijn de afgelopen jaren Europa ontvlucht om als innovatievluchteling hun heil te zoeken in het Amerikaanse Silicon Valley. Deze ‘innovators’ zien simpelweg geen andere oplossing. In Europa worden ze als mislukkeling beschouwd, omdat zij hoge schulden met zich meedragen. Bij banken en andere financiers maken ze geen kans meer. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar deze ‘innovators’ een warm welkom vinden en een mogelijkheid voor een nieuwe start.

Europa is het nut vergeten van vallen en opstaan. Veel regels verhinderen dat starters de mogelijkheid krijgen om opnieuw te beginnen na een eerste mislukte poging. Ze worden niet beloond voor hun moed, maar juist afgerekend op hun fouten. Europa moet innovatie en ondernemerschap veel meer durven stimuleren. Dat kan ook door risicokapitaal aan te bieden, waarmee starters makkelijker andere leningen kunnen krijgen. Innovatieve MKB’s lopen in hun ontwikkelingen in veel gevallen ver vooruit op beleidsmakers. Het is hoog tijd voor beleidsmakers om deze snelle ontwikkelingen met slim beleid te ondersteunen.

De Nederlandse en Europese ondersteuningsprogramma’s moeten open staan voor starters en MKB’s, en ieder met een creatief idee. Allereerst moet daarom de bureaucratische rompslomp verdwijnen wat het moeilijk maakt voor specifiek deze doelgroepen om de stap te zetten naar Europese ondersteuning. Laat Brussel beginnen met het opzetten van één toegankelijk loket: een ‘one-stop shop’, waar ieder innovatief brein terecht kan voor hulp bij het zoeken naar de juiste ondersteuning en netwerken met potentiële partners. En dat Nederland zich daarbij aansluit.

Innovatie krijg je niet door beleid alleen, er is ook een cultuuromslag voor nodig. Daarom moet niet alleen onderzoeksbeleid, maar moeten alle EU-programma’s worden ingezet op het stimuleren van innovatie. Het gaat niet alleen om onderzoeks- en innovatiegelden, maar ook de inzet van middelen uit de Europese Structuurfondsen en Cohesiefonds en het landbouwbudget. Tot nog toe werd innovatie vooral gezien als een high-tech product, maar processen of services kunnen ook innovatief zijn. Sociale innovatie zorgt ook voor groei en welzijn en draagt zelfs voor 75% bij aan het succes van de technologische vernieuwing. Het gaat om het hebben van een open werkklimaat, waar geïnvesteerd wordt in de kwaliteit van medewerkers.

Einstein en Steve Jobs samen


Waarom zouden andere continenten meer visionaire leiders hebben op het gebied van innovatie en grondstoffen-efficiëntie. Het is tijd dat Europa zichzelf wakker kust uit haar ‘doornroosje-slaap’. Veel te lang hebben onze industrieën vastgehouden aan oude methodes, waardoor Europa’s afhankelijkheid van geïmporteerde grondstoffen niet is afgenomen. Europa’s creatieve en innovatieve capaciteit moet zich richten op hulpbronnenefficiëntie, juist deze zwakte kan de kracht worden om economisch voorop te blijven.

De Europese Steve Jobs en Bill Gates bestaan, maar waarom kennen we ze niet? Er moet een cultuur ontstaan waar uitblinken wordt aangemoedigd en risico’s nemen, creativiteit en ondernemerschap vanzelfsprekend zijn. Europa is verantwoordelijk voor vele technologische doorbraken en heeft academische successen op haar naam staan. Maar tot nu toe zijn het vooral de Amerikanen die wetenschappelijke doorbraken ook succesvol weten te vertalen naar de markt. We moeten Einstein en Steve Jobs samenvoegen en deze op Europese bodem weten te houden. Het is daarom noodzakelijk dat Europa erkent dat iedere burger een mogelijke ‘innovator’ is. Europa moet zonder omwegen creativiteit stimuleren, Europa moet de onmogelijke droom durven dromen.