Ernst Kuipers als gezondheidsminister is een uniek slecht idee

In de afgelopen dagen gaan al namen rond van de komende ministersploeg. D66 lijkt op Volksgezondheid (VWS) de ziekenhuisbaas Ernst Kuipers te willen benoemen. Het publiek kent Kuipers van zijn regelmatige optredens in functie als voorzitter van het Landelijk Netwerk Acute Zorg dat patiënten spreidt als er tekorten zijn aan IC-bedden. Een prominent figuur in deze coronatijden, dus. Maar toch, of juist daarom, een zeer onverstandige keuze als minister.

Kuipers hengelt al sinds de zomer van 2020 openlijk naar de functie van VWS-minister en is niet weg te slaan uit talkshows. Nu hij inderdaad naar voren lijkt te zijn geschoven was de reactie op sociale media niet mals. Samen met zijn IC-medewerker Diederik Gommers vermaakt hij al sinds 2020 het publiek met een (eigenlijk helemaal niet grappige) afwisseling van “geen paniek!” en “paniek”. Hij wisselt vaak binnen enkele dagen en dan regelmatig juist in tegenspraak met wat Gommers zegt. In de woorden van journalist Wouke van Scherrenburg op Twitter: “de vele tegenstrijdige en/of te optimistische uitspraken die vooral het kabinet plezierden (sollicitatie) van Ernst Kuipers”. Afgelopen week beweerde hij dat “code zwart” was afgewend in de zorg “want er is nog een IC-bed over”. Maar volgens Gommers was er juist “vandaag geen bed over”.

Kuipers deed op televisie ook stellige uitspraken die niet klopten. Naast het overdreven zwabberen beweerde hij onterecht dat gevaccineerden die positief testen niet welkom zijn in 3G-locaties. Ook rekende hij voor dat universele vaccinatie 1.000 gevulde IC-bedden zou schelen, wat niet waar was (of is). Hij gaf zo de schuld van de te hoge zorgbelasting aan ongevaccineerden. Dat is onbehulpzaam, en stigmatiserend naar mensen die om complexe redenen niet willen of kunnen prikken. Kuipers veegt zo ook de straat schoon van het kabinetsbeleid dat besmettingen toestaat tot de zorg overloopt. De meeste landen hebben een lagere vaccinatiegraad dan Nederland en toch meer de zorg op orde.

Kuipers heeft, zoals in zijn kringen gebruikelijk, banden met grote farmabedrijven. Hij wordt als spreker en adviseur van AstraZeneca betaald. Dat kan en mag, maar hij pleitte begin 2021 tegen een prikstop met het AstraZeneca vaccin zonder zijn persoonlijke belangen daarin te melden. Geen brandschone startpositie in een ministerie dat grote schade opliep door de enorme misstanden van uitgaande minister Hugo de Jonge. U weet wel, de man van dat verliezen van miljarden aan bonnetjes en de uiterst twijfelachtige masker- en testdeals met bevriende bedrijven zoals die van Sywert van Lienden.

Niet alleen lijkt Kuipers lang niet door iedereen competent en netjes te worden gevonden, maar hij is door zijn vele TV-optredens, machtspositie en loyaliteit aan het kabinetsbeleid sterk verbonden aan dat beleid. Hij is er zelfs één van de boegbeelden van, en heeft nooit een piep van kritiek geuit op het hele vele wat is misgegaan. Nou ja, tegen Nieuwsuur zei Kuipers in oktober dat Nederland in 2020 het verkeerde coronabeleid koos, zonder daarna ooit iets onaardigs te hebben gezegd over de springlevende nazaat van dat beleid in 2021. Zijn opmerkingen dat de situatie in ziekenhuizen onder controle is laten onvermeld dat dit alleen maar zo is omdat een belangrijk deel van de zorg ontoegankelijk is. Momenteel worden mensen niet ingezonden door huisartsen, niet meegenomen door ambulances en al in minstens 2.000 gevallen naar huis gestuurd met zuurstof terwijl ze in het ziekenhuis horen. In de woorden van de van TV bekende longarts Sander de Hosson: “Alles wordt uitgeplaatst naar verpleeghuizen en thuismonitoring projecten. Tijdelijke stagnatie in opnames”.

Kuipers verhult een code zwart die officieel niet zo genoemd mag worden, wat de optimale patiëntenzorg waar het code zwart-protocol voor is ontwikkeld tegenwerkt. Een rare opstelling van een arts, die normaal gesproken gewoon mensen zou willen verzorgen en de infecties die het zorginfarct veroorzaken laag houden. Sterker nog, hij pleitte voor een bescheiden max van 4.000 infecties per dag maar steunt de politici die tientallen keren meer ziekte tolereren in de hoop op snelle overgang naar “endemiciteit”.

Kuipers is kortom een prominente steunpilaar van het kabinetsbeleid. Maar dat beleid is vrijwel alle steun onder de bevolking kwijt. Volgens het RIVM ziet nog maar één op de zes mensen iets in dit coronabeleid. En terecht, want Nederland doet het op vrijwel ieder meetbaar criterium slechter dan andere landen. Zelfs de D66 die Kuipers naar voren schuift vindt het beleid “onwetenschappelijk”, wat de meest sterke kritiek is die een Kamerfractie kan hebben op een crisisrespons. Juristen noemen het beleid onwettig, wat voor hun dan weer de hardst mogelijke kritiek is.

Ons land verdient zoveel beter dan Hugo de Jonge en zijn beleid in wat voor bijna iedereen de grootste crisis vormt die we ooit meemaakten. Maar dat is kansloos als er geen frisse start is bij VWS. Dat kan natuurlijk best een arts zijn, en niemand wil nog een keer een schoolmeester. Maar een boegbeeld van het gefaalde beleid moet het niet zijn, en al helemaal een arts die het coronabeleid over 2020 veroordeelt, het in 2021 strak steunt en in 2022 dan zou moeten voortzetten. En dan heeft Kuipers ook nog een hoge mate van morele en ethische flexibiliteit. Dat is misschien een profiel dat beoogd premier Mark Rutte waardeert. Maar een partij als D66 kan en moet een betere keuze naar voren schuiven.