Er zit een luchtje aan het ontslag van tabak eurocommissaris Dalli

Is hij corrupt, of slechts opgeofferd ten behoeve van andere belangen? Eurocommissaris John Dalli (Volksgezondheid) werd onlangs door Commissievoorzitter Barroso gedwongen om op te stappen wegens vermeende fraude. Dalli zou indirecte banden hebben gehad met de tabaksindustrie, terwijl zijn departement juist bezig was met een nieuwe tabaksrichtlijn. Op het eerste gezicht lijkt de keuze om Dalli uit zijn ambt te zetten dus een logische. Maar is in deze zaak wel alles wat het lijkt?

De kwestie: Silvio Zammit, een bekende van Eurocommissaris Dalli, zou een Zweedse fabrikant van snustabak om miljoenen hebben gevraagd om in ruil daarvoor een afspraak met Dalli te regelen. Volgens EU-antifraudedienst OLAF wist Dalli van deze deal. Commissievoorzitter Barroso confronteerde Dalli met de gang van zaken en dwong hem om op te stappen.Een logische zaak, zo lijkt het.

Inmiddels krijg ik in het Europees Parlement echter signalen dat er veel meer aan de hand is. Zo zou de nieuwe richtlijn, die Dalli inmiddels bijna af had, juist zeer strenge tabaksregels bevatten, óók voor snustabak. Dat Dalli zich heeft laten beïnvloeden door de fabrikant van de rookloze snus lijkt daarom onwaarschijnlijk.

De tabaksrichtlijn – zoals die eruit zag op het moment van Dallis vertrek – heb ik inmiddels met spoed opgevraagd en zal ik te zijner tijd naast de definitieve richtlijn leggen ter vergelijking.

Volgens Dalli zelf is het goed mogelijk dat hij juist is vervangen, “omdat hij zich niet door de tabakslobby liet beïnvloeden en zijn collega’s wel.” Zo bezien komt Dallis gedwongen vertrek de tabaksindustrie juist heel goed uit. Ook dat het vertrek van de Eurocommissaris leidt tot een nieuwe vertraging van de tabaksrichtlijn speelt fabrikanten in de kaart.

Dat Dallis exit zo goed uitpakt voor de tabaksindustrie is opmerkelijk. Zeker gezien het feit dat Eurocommissarissen normaalgesproken helemaal niet zo gemakkelijk aan de kant worden gezet.

Zo werd in een eerdere fraudezaak Eurocommissaris De Gucht (Handel) de hand boven het hoofd gehouden. De Gucht werd verdacht van handel met voorkennis en belastingfraude. Toen ik daarover vragen stelde aan Barroso antwoordde hij letterlijk:

De beschuldigingen waarnaar wordt verwezen, zijn niet komen vast te staan” en “De Commissie herinnert eraan dat zij gehecht blijft aan het beginsel van het vermoeden van onschuld.

Een principe dat Barroso zelf ook niet slecht moet zijn uitgekomen, toen hij in 2005 een vakantie doorbracht op een luxe jacht van scheepsfabrikant Spiro Latsis om vervolgens een staatssteun van 10,3 miljoen euro aan het bedrijf goed te keuren.

In het geval van Dalli hanteerde Barroso een andere maatstaf: de Eurocommissaris moest opstappen op basis van een rapport van OLAF, waarvan alleen Barroso de inhoud kent. Zelfs Dalli weet niet wat er in het rapport staat en volgens OLAF zelf is er alleen indirect bewijs. Er is echter een verschil met eerdere casussen: Dallis vertrek komt de industrie goed uit. Zou dát dan de maatstaf zijn in het exit-beleid van onbetrouwbare Eurocommissarissen? Het parlement zal het met alle macht boven water proberen te krijgen.