Er moet een alternatief voor de COPs ontworpen worden, alleen al vanwege het geld
Op het moment dat de 29e Conference of the Parties over het klimaat (COP29) in Azerbeidzjan al halverwege is, wordt de procedure daarvan bekritiseerd in een openbare brief van een twintigtal prominenten van de Club van Rome. Die vinden dat deze VN-klimaatonderhandelingen drastisch hervormd moeten worden. Ze schetsen ook voorstellen, zoals bindende maatregelen. Zolang echter iedere partij tijdens een COP een veto kan uitspreken, zal van drastische hervormingen nooit sprake zijn. De prominenten kijken ook naar de verdragen die buiten de VN om te maken zijn door een blok landen of andere partijen, het zogeheten multilateralisme. Ook dat biedt weinig uitzicht. Zoals de voorzitter van COP29 zich in de New York Times van 2 augustus afvroeg: ‘Als de Europese landen tegen gas zijn, waarom vragen ze dan meer van Azerbeidzjan?‘
Genoeg details. Ieder die dergelijke voorstellen publiceert neemt onwillekeurig aan: nu moeten zij beslissen. De details van de voorstellen leiden namelijk alleen maar af van de vraag: wie zijn die ‘zij’? Bestaan die wel? De VN of een blok landen zal de besluitvorming niet drastisch veranderen. Hopelijk wordt een beslissing over hervorming niet genomen door het twintigtal prominenten, want die zijn over het algemeen niet gespecialiseerd in constructieve vormen van beraadslagen of in stemmethodes. Deze vakgebieden zijn maar een paar voorbeelden van disciplines die met beslissen als zodanig te maken hebben, van democratie tot probleemanalyse. Voor een drastische hervorming zou uit dit arsenaal van kennis (‘besliskunde’) geput moeten worden. Met andere woorden, deskundigen op één van deze gebieden (‘besliskundigen’) zouden, tezamen met leken, een besluitvormingsprocedure moeten ontwerpen als alternatief voor de COPs. Verder is het van belang om een overzicht te verkrijgen van mogelijke en misschien verrassende oplossingen, bijvoorbeeld, voor het problematische begrip van ‘bindende maatregel’. Uiteindelijk zou zodoende met de ontworpen procedure besloten kunnen worden over klimaat, biodiversiteit en vele andere samenhangende onderwerpen. In hoeverre de beslissingen tot concrete maatregelen zouden leiden, valt nog te bezien, maar een dergelijke procedure zou wel meer autoriteit afdwingen dan een COP30.
COP29 gaat over geld. Financieel gezien zijn alternatieven voor de COPs dringend nodig omdat het uitblijven van voortvarende besluiten tot enorme kosten zal leiden. Verzekeraars zien de kosten van klimaatverandering nu al oplopen. Het jaar 2049 is nog ver weg, maar de wereldwijde jaarlijkse klimaatschade zal dan waarschijnlijk tussen de 19 en 59 biljoen dollar bedragen volgens Kotz en anderen in Nature van 17 april. Men mag hierbij niet aannemen dat in een 3 graden warmere wereld de maatschappij, en daarmee het financiële systeem, overeind blijft, zoals Barrage en Nordhaus doen in PNAS van 19 maart.
Kortom, het ontwerp van een besluitvormingsprocedure is een zakelijke en noodzakelijke benadering op een hoger plan. Met deze procedure nemen anderen dan de uiteindelijke besluiten. Over de uitkomst daarvan durven we weinig te zeggen. Wat we wel kunnen zeggen is dat het nastreven van eigenbelang, zoals tijdens de COPs, steeds meer tegen ons werkt. Een goed ontworpen besluitvormingsprocedure zal niet alleen de hoeveelheid leed beperken, maar ook bijdragen aan het voorkomen van een financiële catastrofe.
Chantal het Hart, Arnold Bomans en Peter Roessingh, decisionchange.net