De opiniesite van BNNVARA met actueel nieuws en uitgesproken meningen
De enigmatische protesten in Iran
•
72 keer bekeken
• 
© cc-foto: Aslan Media
Uit de tegenstrijdige berichtgeving blijkt alleen dat de machthebbers in het land deze massabeweging niet hadden zien aankomen
In de geschiedenisboeken lezen we dat het grote Perzische rijk in de 7e eeuw door een combinatie van factoren, waaronder droogte, een corrupt bureaucratisch apparaat, oorlogsmoeheid, en paranoïde tirannen die zich goddelijke rechten toekenden ten onder is gegaan. Deze toestand typeert het Iran anno 2018, zonder roem en glorie.
De recente wijdverspreide massaprotesten in Iran hebben iedereen, van links tot rechts, conservatief tot hervormer, als een aardbeving getroffen. Verschillende facties binnen de Islamitische Republiek komen met tegenstrijdige verklaringen voor deze massaprotesten. Aan de ene kant geven zij wanhopig elkaar de schuld voor het aanwakkeren van massaprotesten onder de arme bevolking. Aan de andere kant beweren zij eensgezind dat onzichtbare handen van hun aartsvijanden, zoals de regering-Trump, Israël en Saudi-Arabië, deze protesten orkestreren om de islamitische revolutie te verzwakken. Sommige aan de overheid gelieerde hervormers bestempelen de protesten zelfs als doelloos en anarchistisch. Uit deze tegenstrijdige berichtgeving blijkt alleen dat de machthebbers in het land deze massabeweging niet hadden kunnen zien aankomen.
De politieke-theologie van het geestelijke bewind kenschetst de interne conflicten in de vriend-vijand antithese. Ieder die de wil van de religieuze soeverein tegenspreekt, is volgens deze leer een contrarevolutionair, afvallige of staatsvijand. De huidige protesten worden door de staat niet anders gekwalificeerd. Maar dit keer is zowel de Iraanse intelligentsia als civil society in de war. Want, in tegenstelling tot eerdere massaprotesten- die zijn hoogtepunt met de groene beweging in 2009 kende- corresponderen de recente protesten niet met de bekende formule: het zwaartepunt van deze protesten ligt immers niet bij de sociaaleconomische middenklasse in de hoofdstad (en andere grote steden) of bij de veelgeprezen hervormingsgezinde civil society actoren. Het lijkt dit keer te gaan om een radicale strijd van de politiek-economische onderklasse à la Marx, die geïnstitutionaliseerde corruptie, werkloosheid, economische ongelijkheid en militaire avonturen van de geestelijken in het Midden-Oosten zat is.
De betogers in alle hoeken van het land beschouwen de opperste leider- Ali Khamenei- als de kernoorzaak van alle ellende en eisen compromisloos dat hij onmiddellijk het veld moet ruimen. Ze zijn georganiseerd in rizoom-achtige netwerken versnipperd door het hele land, dat voor een ongekende dynamiek zorgt. Niettemin, aangezien de logica van de klassieke oppositie zwaar op de proef is gesteld, hebben deze protesten tot nog toe niet onvoorwaardelijk op de steun van de meer ervaren politieke actoren kunnen rekenen. De gekozen strategie -oftewel non-strategie- is volgens de politieke elite gedurende de Arabische Lente getest en onvruchtbaar gebleken.
Zo is men sceptisch en kan moeilijk de aard en diepte van deze protestgolf peilen. Bovendien is het nog onzeker of de middenklasse zich daadwerkelijk zal herkennen in deze nieuwe vorm van actievoeren. En de recente geschiedenis leert dat een politieke beweging zonder een brede steun uit verschillende lagen van de samenleving extra kwetsbaar wordt. Zodoende kan het gebrek aan leiderschap, gearticuleerde politieke visie en discipline wellicht de achilleshiel worden van deze protestbeweging.
Wat wel vaststaat, is dat er een breed en diepgeworteld verlangen bestaat voor een radicale politieke verandering in het land. Het politieke subject staat nu wel voor een dilemma: de Iraniërs hebben, enerzijds, de ontwikkelingen in de regio nauwlettend gevolgd en willen niet op het verkeerde paard wedden. Anderzijds kunnen de massaprotesten door een ongepaste terughoudendheid mislukken; een mislukking die in een sociale depressie zou kunnen resulteren. Deze depressie zal gevolglijk de deur wijd openzetten voor het monopoliseren van het restant van de electorale instellingen door de opperste leider en zijn Revolutionaire Garde. Wat het juiste antwoord op dit dilemma is, is het wachtwoord dat het Iraanse Enigma ontrafelt.
Praat mee
Reacties (3)
Auslander
7 jan. 2018 - 22:02
@ Piet de Geus
De middenklasse, conservatief of stedelijk, zit economisch in goede positie. Daar hoor je hen niet te klagen. Ze vormen de ruggengraad van economie waarvan amper 30% afhangt van de olie-export. De andere 70% van economie is aangericht tijdens de oorlog (oorlogseconomie) en na de oorlog tijdens de westerse olie- en bankenboycot (verzet economie). Deze economie opereert graag buiten internationale markt en leunt op militarisme, die nu we ook buiten Iran in de rest van Midden-Oosten de werking daarvan kunnen zien. Conservatieven (de revolutionaire garde voorop) en conservatieve middenklasse zijn de voortrekkers van deze economie. Zij zijn ook verantwoordelijk voor atoomindustrie, wat ze nu ook graag willen voortzetten. Daarin ze verwelkomen de Trumps’ visie om de atoomdeal op te zeggen. Zij hebben de maximale winst van die atoomdeal al binnen (±150 miljard geblokkeerd geld in het westen).
Er zijn in Iran rondom 30% armen (vergelijkbaar met hen in NL dat jij als de ontvangers van “gratis geld” kwalificeert!). Zij zijn hen die altijd, van tijd tot tijd ”ongearticuleerd” de straat opgaan. Zij fungeren niet anders dan hun lotgenoten in NL. Wie hun stem vertolkt gaan zij het achterna. Vaak is het middenklasse maar het kan ook links of rechts zijn of populisten of zelfs een verloren stem in verleden, zoals Wilders.
De arbeiders zijn het meeste georganiseerd maar hen hoor je (nog) alleen in en rondom hun werkplaatsen, aan werk of aan protesteren.
De stedelijke middenklasse heeft wel meer democratie en vrijheden nodig om hun verdiende geld zinvoller te besteden. Zij zorgen voor meer afwijkende geluiden en omgangsvormen op straat. De conservatieve middenklasse wilt nog meer respect en islam op straat, maar vooral meer “overheid”. Zij krijgen vaak het gratis aangeboden door het regime.
De huidige protesten zijn door conservatieven gestart die hun gespaarde geld kwijt zijn geraakt aan private bankeren. Deze private bankieren maar ook de huidige enorme werkloosheid en prijsstijgingen zijn niet door conservatieven veroorzaakt maar zijn de gevolgen van 5 jaar (neoliberaal) beleid van hervormers die de afbraak van oorlogseconomie/verzet economie en integratie me globale markt nastreven.
De organisatoren van deze protesten wisten dat een deel van de armen en werklozen zouden zich toevoegen aan hun protesten en tegen de neoliberale kabinet van Roohani. De veiligheidsdiensten wisten ook ervan en hebben gedurende eerste -3 dagen zich niet op straten vertoond (alleen gefilmd). Pas toon de protesten omsloegen naar een actie tegen gehele regime, zien we ook de veiligheidsdiensten verschijnen op straat.
Kortom wat Ben Sanders aangeeft klopt degelijk en jij, zoals velen die enkel de westerse media volgen, zitten ernaast.
De “de intellectuelen maar ook media” waarover ik het heb zijn niet van Iran maar van hier, in het westen.
0Rapporteren
Log in om te reageren3 Reacties
Piet de Geus7 jan. 2018 - 23:23
"De middenklasse, conservatief of stedelijk, zit economisch in goede positie. Daar hoor je hen niet te klagen."
Dus in 2009 was sprake van een conservatieve opstand door lieden die economisch in een goede positie zaten en je dus niet hoort klagen?
"De conservatieve middenklasse wilt nog meer respect en islam op straat, maar vooral meer “overheid”. Zij krijgen vaak het gratis aangeboden door het regime."
Niet de middenklasse maar de conservatieve armen vormen de machtsbasis van het regime. Niet alleen in Iran maar in alle vergelijkbare fundamentalistische dictaturen.
0Rapporteren
Auslander8 jan. 2018 - 8:41
@ Piet de Geus
“Dus in 2009 was sprake van een conservatieve opstand door lieden die economisch in een goede positie zaten en je dus niet hoort klagen?”
Verdoezel niet wat ik duidelijk aangeef.
Het zijn de middenklasse, conservatief of stedelijk, die zoals elke andere stabiel land de basis van het regime vormen en absoluut geen conservatieve of stedelijke armen, die de middelen missen om een betekenis te hebben in politiek nog in economie. (In 1979 deze armen waren ook tegen Shah en vormden een gratis vechtleger voor Khomeyni. Maar na revolutie hadden ze geen betekenis meer voor islamitische republiek.)
In 2009 vochten de conservatieve en hervormingsgezinde (neoliberale) onderdelen van regime hun strijd op straat uit. Dat het niet verder kwam dan een stedelijke opstand van middenklasse lag in het feit dat de opstand geen antwoord gaf op wat de conservatieve of stedelijke armen eisten: werk, inkomen en aanpakken van corruptie. De democratische agenda van Groene beweging van 2009 waren voor armen te lux en te elitair. Ook nu is er geen kans van koppeling van de economische eisen van armen met de democratische streven van middenklasse. Deze laatste vinden de motieven van opstand te economisch en hun oplossing te revolutionair.
In 2009 stonden de volgende kenmerken tegenover elkaar:
Hervormingsgezind tegen conservatief,
Overwegend jong tegen overwegend oud,
Overwegend minder inkomsten tegen overwegend rijken,
Minder religieus tegen meer religieus,
Democratie op basis van verkiezingen tegen religieuze democratie,
Meer rechten voor vrouwen tegen minder rechten voor vrouwen,
Meer democratie en mensenrechten tegen minder democratie en mensenrechten,
Minder vertrouwen op overheid tegen meer vertrouwen op overheid,
Lage gevoel van veiligheid tegen hoge gevoel van veiligheid.
Tot zover te waarnemen valt staan nu de volgende tegenover elkaar:
Armen en werklozen tegen de rijken,
Radicaal tegen liberaal en conservatief,
Revolutionair tegen behoud van het regime,
Niet georganiseerd en geen leiding tegen hervormingsgezind en conservatieve politiek.
0Rapporteren
Piet de Geus8 jan. 2018 - 23:18
"In 1979 deze armen waren ook tegen Shah en vormden een gratis vechtleger voor Khomeyni. Maar na revolutie hadden ze geen betekenis meer voor islamitische republiek"
Dat conservatieve armen (het bekende achterlijke platteland) de machtsbasis vormen voor een regime impliceert niet dat ze verder ook van betekenis zijn, behalve dan als een immer dreigend aanwezige hoeveelheid stoottroepen.
Vergelijk met Hamas, dat zijn macht te danken heeft aan conservatieve armen die verder niks in de melk te brokkelen hebben. Vergelijk groepen als IS die in Syrië achterlijke plattelanders rekruteerden om de opstand van de liberale middenklasse in de steden in een fundamentalistische richting om te buigen. Je kunt zelfs nog een vergelijking maken met de mijnwerkers die de fundamentalistische communisten vanuit het achterland aanvoerden om opstanden neer te slaan met tegendemonstraties. En in Egypte werden de armen die toeristen met hun kamelen vermaken ingezet tegen de Arabische Lente.
Het lot van die arme ongeschoolden is steevast dat hen hooguit wat lippendienst wordt bewezen: Hamas bood hen volop hulp toen ze hen nog nodig hadden en de organisatie opbouwden en zelfs het regime in Iran gooit hen af en toe een kluif toe zoals een compensatie voor de prijsverhogingen. Maar dat maakt niet dat ze minder een machtsbasis vormen: ze delen vervolgens niet in de macht maar dat is iets heel anders.
0Rapporteren
Auslander
6 jan. 2018 - 16:52
“De enigmatische protesten”
Er is niks geheimzinnig aan protesten in Iran. Dat laten de politieke leiders van Iran, de VS en EU ervan te maken. En de intellectuelen maar ook media spelen breed erop om het “enigmatische” ervan lang in stand houden. Dat schept kansen om te benutten. Het is een virtuele belevenis van een proces die buiten onze controle plaatsvindt, en zal ergens in de vorm van een actie terugstromen naar de reële belevenis. Dat kan een nieuwe oorlog zijn (zoals Irak oorlog), dat kan een regime change zijn zoals in Egypte, dat kan ook omslaan in een burgeroorlog zoals in Syrië, maar dat kan ook leiden naar het oplossen van de “atoomdeal” impasse door het opzeggen daarvan, wat Trump en conservatieve leiding van Iran graag wensen te bereiken.
Intussen gaan de protesten door, de protesten van mensen die niks willen dan beter leven, beter dan ellendig!
Toch een mooie native academisch stuk van Shahin!
1 Reactie
Piet de Geus7 jan. 2018 - 2:28
"Er is niks geheimzinnig aan protesten in Iran."
Je gaat er volkomen aan voorbij dat de protesten nogal ongearticuleerd zijn. Shahin Nasiri analyseert dat goed.
Enerzijds is er sprake van een soort broodoproer, anderzijds klinken er ook meer politieke eisen maar die hebben geen focus: het schiet werkelijk alle kanten op. Deels zal dat ook de massaliteit verklaren: iedereen kan er immers het zijne in vinden qua ongenoegens en antwoorden daarop.
Maar het maakt het natuurlijk wel raadselachtig welke verandering men nu precies wil: alleen maar lagere prijzen, een fundamentalistische dictatuur de beter functioneert of een alternatief (welk?) voor die verstikkende dictatuur?
"En de intellectuelen maar ook media spelen breed erop om het “enigmatische” ervan lang in stand houden."
Wat een malle uitleg van wat er aan de hand is. Als de middenklasse protest organiseert dan zijn de eisen en wensen door hen al geformuleerd en geven iets van richting aan dat protest. Komt de onderklasse in opstand dan is dat een stuk ongearticuleerder en wordt het aan anderen overgelaten om middels interpretatie betekenis aan dat protest te geven.
Dat heeft geen donder te maken met een complot waarbij intellectuelen en media erop inspelen om het enigmatische lang in stand te houden: ze willen juist niets liever dan handvatten om het protest te kunnen duiden. Vooralsnog worden die echter niet meegeleverd en kun je slechts afwachten hoe e.e.a. zich uitkristalliseert.
Dat kan werkelijk nog alle kanten opgaan. Het kan dat de middenklasse zich aansluit en richting aan het protest weet te geven. Het kan ook dat fundamentalistische stromingen die nu buiten de macht staan het protest weten over te nemen en om te vormen tot een IS-kloon.
"Intussen gaan de protesten door, de protesten van mensen die niks willen dan beter leven, beter dan ellendig!"
Mooi sweeping statement maar het zegt geen donder over wat die mensen onder 'beter' verstaan en dat was nu juist de vraag.
Ben Sanders
6 jan. 2018 - 15:13
Zo raadselachtig zijn de protesten niet. Door de prijstijgingen zijn er protesten. Conservatieve en buitenlandse krachten misbruiken dat protest. De regering geeft ruimte aan de protesten maar laat ze niet escaleren en zorgt voor een tegenprotest. Dat blijkt het juiste antwoord te zijn.
6 Reacties
JasDon6 jan. 2018 - 16:14
"De regering geeft ruimte aan de protesten"
As of 2 January 2018, at least twenty-one protesters and two security force members have been killed. Additionally, 1,000 demonstrators have been arrested.
https://en.wikipedia.org/wiki/2017%E2%80%9318_Iranian_protests
Meneer Demesmaeker6 jan. 2018 - 16:37
"Conservatieve en buitenlandse krachten misbruiken dat protest."
Laat ik nu altijd gedacht hebben dat de Ayatollahs en de geestelijk leiders van Iran die onder andere alle vrouwen dwingen met een hoofddoek te lopen de conservieve krachten waren.
Maar dat heb ik allemaal verkeerd begrepen volgens Ben Sanders.
Auslander6 jan. 2018 - 19:05
@ Meneer Demesmaeker
“de Ayatollahs en de geestelijk leiders van Iran … de conservieve krachten” Zijn.
Klopt wat u zegt.
Maar Ben Sanders is een van de weinigen die het eigenlijk uitstekend door heeft.
Piet de Geus7 jan. 2018 - 2:04
"Zo raadselachtig zijn de protesten niet. Door de prijstijgingen zijn er protesten."
Je maakt er louter een broodoproer van en die versimpeling van de werkelijkheid maakt het inderdaad een stuk minder raadselachtig. Alleen neemt dat niet weg dat er in de werkelijkheid toch echt veel meer zaken door elkaar lopen bij de protesten: minder goed gearticuleerd laat staan uitgewerkt tot een min of meer politiek program dan bij protest van de middenklasse en daardoor dus raadselachtiger.
"Conservatieve en buitenlandse krachten misbruiken dat protest."
Je luistert goed naar de regeringspropaganda.
"De regering geeft ruimte aan de protesten maar laat ze niet escaleren en zorgt voor een tegenprotest."
Dat 'ruimte geven' bestaat uit het niet altijd in de hand hebben van de situatie. En dat organiseren van tegenprotest is business as usual.
"Dat blijkt het juiste antwoord te zijn."
Weten we ook weer in welke dictatoriale hoek we jou moeten plaatsen.
Pater7 jan. 2018 - 2:35
@Sanders
Ik schik van uw reactie.
Waarom stijgen de prijzen? O.a. omdat het geld
a. naar het buitenland verdwijnt, om geloofsgenoten te steunen in een strijd die duizenden doden en honderdduizenden zieken (cholera, Jemen) oplevert
b. in de corrupte zakken van de bestuurders verdwijnt, o.a. van de geestelijkheid.
Het juiste antwoord lijkt me te zijn: het geld besteden aan het eigen volk dat verarmt, de corruptie bestrijden.
Ruimte geven/niet laten escaleren (nee, er vallen overal arrestaties en doden) en tegenprotest lijken me absoluut heel verkeerde antwoorden.
Nick the Stripper7 jan. 2018 - 3:28
Ben Sanders 6 januari 2018 at 16:13
[Zo raadselachtig zijn de protesten niet. Door de prijstijgingen zijn er protesten.]
Klopt. En die prijsstijgingen zijn dan weer het gevolg van dezelfde factoren die eerder de zo ongelukkig genaamde 'Arabische Lente' veroorzaakten: voedsel- en waterschaarste als gevolg van een tomeloze bevolkingsexplosie.
Dus welk scenario het ook wordt - Libië? Tunesië? Syrië? Egypte? - echt lente zal het in elk geval niet worden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder gratis aan voor Joop NL. Iedere donderdag een selectie opvallende nieuwsverhalen, opinies en cartoons in je mailbox.
