En weer gaat het geld naar de multinationals en niet naar de samenleving

Iemand – ik weet helaas zijn naam niet – zei het heel treffend, afgelopen vrijdag tijdens de bijeenkomst van WO in Actie : de huidige plannen laten wéér zien hoe dit kabinet vooral geïnteresseerd is in multinationals en nauwelijks in de toekomst van de eigen samenleving.

Iedereen begint er langzamerhand genoeg van te krijgen, de manier waarop stelselmatig zulke bedrijven worden bevoordeeld die tegelijkertijd op alle mogelijke manieren duidelijk maken lak te hebben aan de samenleving waarin ze verkeren: als het ze hier niet bevalt, zijn ze weer vertrokken en dus kan zelfs een loonsverhoging voor het personeel er niet vanaf.

De plannen van Van Rijn die minister Van Engelshoven nu zo innig omarmt gaan ook weer precies die richting op: geld wordt verschoven van alfa-, gamma- en medisch onderzoek naar bèta-onderzoek en in de praktijk vooral naar de technische universiteiten. Waarom? Omdat de banen in de bèta-industrieën veel belangrijker worden gevonden. Waar bevinden die banen zich? Precies.

Weer aan de beurt Het kabinet wil dus liever investeren in jonge mensen die daarna een internationale carrière krijgen en zo waarschijnlijk weinig zullen bijdragen aan onze samenleving dan aan leraren Nederlands (alfa), traumapsychologen (gamma) of huisartsen (medisch). Op een indirecte manier wordt zo wederom gemeenschapsgeld gestopt in het uithollen van de gemeenschap in plaats van in het versterken ervan.

Er waren ongeveer vijftig mensen aanwezig bij de bijeenkomst vrijdag, waarvan er slechts één afkomstig was van een van de technische universiteiten (namelijk Wageningen). Aan de eenheid van de wetenschappen of aan de noden van de samenlevingen buiten Delft, Enschede, of Eindhoven laat men zich aan de voormalige hogescholen bijzonder weinig gelegen liggen. De tientallen miljoenen worden in dank aanvaard en verder trekt men zich niets van de maatschappij aan.

Behalve dat het van weinig inzicht getuigt in het belang van een rijke wetenschappelijke omgeving, ook voor technici, is het ook financieel een vorm van kortetermijndenken. Zoals iemand anders gisteren zei: er wordt al heel lang een politiek van verdeel en heers gespeeld. Over een paar jaar zijn de bèta’s gewoon ook (weer!) aan de beurt.

Opstand Het is goed om dan op zo’n bijeenkomst te zijn, het is altijd beter om je te organiseren. De aanwezigen, veel vertegenwoordigers van de eigen universiteit die lokaal de acties coördineren, waren duidelijk gemotiveerd, en er komen acties aan. Wat precies, dat werd pas min offer concreet toen de enige aanwezige journalist (van ScienceGuide ) vertrokken was, dus dat zal ik hier ook niet onthullen.

Maar dit lijkt me wel de boodschap: een belangrijke functie van wetenschap is om de samenleving te verrijken met kennis. Ze is er niet om steenrijke bedrijven nog een beetje rijker te maken. Een ieder die zich zorgen maakt om de verschuiving van de ene vorm van rijkdom naar de andere, moet in opstand komen tegen het totale cynisme van de huidige minister.