En weer blijkt een domrechts plan onuitvoerbaar: milieuorganisaties kunnen gewoon naar de rechter

De nieuwe ultrarechtse coalitie wil rechtszaken van natuur- en milieuorganisaties aan banden leggen. De reden: de afgelopen jaren zijn die organisaties zeer succesvol gebleken als ze de rechter vroegen om de overheid te dwingen om door de politiek gemaakte regels en afspraken na te komen. Urgenda van Marjan Minnesma zorgde zo voor beter klimaatbeleid en Mobilisation for the Environment van Johan Vollenbroek voor betere natuurbescherming.

Maar kun je milieuorganisaties wel verbieden om naar de rechter te stappen? De Raad voor Leefomgeving en Infrastructuur (Rli), die het verzoek had gekregen om dat te onderzoeken, is daar woensdag heel duidelijk over: het probleem ligt niet bij de natuurliefhebbers maar bij de politici die er telkens weer een bende van maken.

“In onze analyse komt het beeld naar voren dat wetgever en bestuur in de afgelopen jaren regelmatig hebben verzuimd moeilijke beslissingen over milieu en schaarse ruimte te nemen”, aldus de Rli. “De gang naar de rechter is dan het gevolg van slecht functionerende uitvoering van bestuursrechtelijke bevoegdheden. Mogelijk ontbreekt het aan politieke bereidheid om handhavend op te treden.”

De Volkskrant schrijft: “De Rli benadrukt het belang van de trias politica. Een scheiding tussen de wetgevende (parlement), uitvoerende (kabinet, provinciebestuur, college van B en W) en rechterlijke macht is in een democratische rechtsstaat ‘wezenlijk en onmisbaar’, stelt de Raad. Het adviescollege onderstreept dat de controlefunctie van onafhankelijke rechters essentieel is.”

Andere deskundigen hadden dat eerder ook al betoogd tegenover de Volkskrant. Zo wees Rob van Gestel, hoogleraar theorie en methode van wetgeving in Tilburg, op het recht voor organisaties om te procederen, zoals is vastgelegd in het Verdrag van Aarhus uit 1998, dat Nederland heeft ondertekend.