En niemand durft te zeggen: ‘Pleur op’

Deze tragedie toont in een notendop wat er mis is met Nederland. De dingen functioneren niet meer en daar worden geen consequenties aan verbonden. 

De baby ging dood in de sporthal. Over de moeder weten we niets. Niet over de reis die ze achter de rug heeft. Niet over het ziektepatroon. Niet over de gevaren die zij met haar zuigeling moest doorstaan. Niet haar herkomst. Je kunt hoogstens speculeren. Er was geen medische zorg voor de binnen- en buitenslapers in Ter Apel. Wel is de COA-medewerkers op de compound – laten we het maar de compound noemen – meteen slachtofferhulp aangeboden. Ze zijn geschokt, meldden de media. Geen wonder: ze stonden erbij en ze keken er naar.

De veiligheidsregio – een samenwerkingsverband van gemeentes – zag de orde in gevaar komen. Die stuurde politieagenten en boa’s om de buitenslapers in het gareel te houden. Vrijwilligers moesten voor ander eten zorgen dan de broodjes kaas en de zakken patat die het COA verstrekte, Artsen Zonder Grenzen neemt de plicht op zich, die de staat heeft verzaakt.

In het verre Den Haag toonde staatssecretaris Eric van der Burg zich ook al geschokt. Enkele Kamerleden vroegen om opheldering. Er komt een onderzoek.

Deze tragedie toont in een notendop wat er mis is met Nederland. De dingen functioneren niet meer en daar worden geen consequenties aan verbonden. Iedereen doet immers zijn “stinkende best”. Men ontwerpt procedures. Men verfijnt regels. Men legt administratieve verantwoording op. Men is als de dood dat prikkels tot zelfredzaamheid worden weggenomen of dat men – bij personen zonder blanke huidskleur – een aanzuigende werking tot stand brengt.

Waar die stinkende best niet toe leidde was in Ter Apel het volgende:  als 700 mensen op een veld slapen die daar door jouw instanties naartoe zijn gebracht, dan stuur je genoeg tenten of houten barakken. Er wordt een medische hulppost ingericht. Er verschijnen veldkeukens. Dat moet een goed georganiseerd land voor elkaar kunnen krijgen. Woensdagavond zat bij Op1 Charles Groenhuijsen een paar keer opzichtig in de richting van generaal b.d. Tom Middendorp te kijken, die daar eigenlijk zat  om over de oorlog te praten. Kon het leger niet…?

Altijd weer het leger! Middendorp zei van ja maar voegde er aan toe dat er zat bedrijven waren die het net zo goed konden. Niks leger. Een functionerende staat laat het niet zo uit de hand lopen en als het wel gebeurt, komen meteen eten, onderdak en medische zorg.

Dat kreeg men dus niet voor elkaar. Net zoals er maar geen genoegdoening komt voor de slachtoffers van het toeslagenschandaal, net zoals er met betrekking tot de woningnood niets anders wordt geproduceerd als gelul, net zoals de jeugdzorg een puinhoop blijft. Enzovoorts

De laatste dagen hoor je vaak dat het schandaal in Ter Apel het gevolg is van bestuurlijke onwil. Ik ben bang dat onmacht en onkunde even belangrijke factoren zijn. Ook deze crisis wordt geschapen door vele bazen en baasjes, de chef in het Torentje voorop. Het is onmensenwerk van dames en heren die – om wijlen H.M, konngin Wilhelmina te citeren – geloven hun plicht te doen “met die innerlijke rust en overgave waartoe een rein geweten in staat stelt“. Misschien nog weerzinwekkender zijn de uitgestreken smoelen, als men zich in die kringen geschokt toont of spijt betuigt.

En niemand durft te zeggen: Pleur op.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister Het Geheugenpaleis, de podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis.