Elleboog van de Week

Jack van Gelder, Hugo Borst en vader en zoon Mulder laten elke zondag de grofste elleboogovertredingen zien. Grote vraag: heeft deze publieke schandpaal zin? Honkbalstatistiek biedt uitkomt

Afgelopen zondag was het weer raak: de NAC-speler Kwakman raakte met zijn elleboog het hoofd van Willem II aanvaller Frank Demouge. De laatste moest geblesseerd het veld verlaten. In het NOS-programma Studio Voetbal komen op zondagavond alle door camera’s waargenomen zwaaiende handen en ellebogen nog eens voor voorbij in de rubriek ‘De elleboog van de week’. De meest schandalige overtredingen  passeren de revue. Zoals vorige week van de Spartaan Adeleye die aeen halve moordaanslag op zijn tegenstander pleegde. Over de overtreding van Kwakman konden de presentatoren het niet eens worden, het zou ook een ongeluk kunnen zijn. Vanuit de voetbalwereld komt er kritiek op de rubriek, de edele sport zou erdoor in een kwaad daglicht komen te staan. De programmamakers verdedigen zich door erop te wijzen dat ze deze misstanden juist laten zien uit liefde voor het spel, ze hopen door de tv-beelden dit soort overtredingen uit te bannen. Jack van Gelder, Hugo Borst en vader en zoon Mulder verhogen door hun rubriek in feite de straf en de pakkans op dit soort gedrag. De KNVB doet onderzoek naar overtredingen die door de scheidsrechter niet gezien zijn maar door de camera’s wel en legt dan vervolgens ook zware straffen op. De publieke schande in het goed bekeken tv-programma over spelers afroept valt ook als een extra straf te beschouwen. Grote vraag is natuurlijk of dit informele voetbaltuchtrecht effect heeft: nemen de ellebogen in de eredivisie af? Het makkelijkste zou natuurlijk zijn als dit soort overtredingen geteld werden en de data van de verschillende seizoenen met elkaar vergeleken konden worden. Helaas staat voetbalstatistiek nog in de kinderschoenen. In de Amerikaanse Major League wordt echter al sinds 1923 elke beweging van een honkbalspeler genoteerd en ook in deze sport bestaan informele straffen. Zo nemen de spelers zelf maatregelen tegen ‘geraakt werpen’ – minstens net zo pijnlijk als een elleboogstoot. Werpers die express of door onvoorzichtig gedrag ‘geraakt werpen’ veroorzaken, kunnen erop rekenen  dat ze bij hun eigen slagbeurt ook een snoeiharde bal op hun lichaam krijgen. Oog om oog – tand om tand. Dit kan echter alleen in de National League, want daar komen pitchers ook aan daadwerkelijk slag. In de andere divisie – de American League werkt met een aangewezen slagman en blijft de werper lekker in de dugout zitten.

J.C. Bradburry, hoogleraar economie aan de universiteit van Kennesaw State,  vergeleek de aantallen ‘geraakt werpen’ in de twee divisies van 1923 tot 2007. Hij constateert dat vanaf 1973, toen de ‘designated hitter’ werd ingevoerd in de American League, de aantallen ‘geraakt werpen’ in die divisie gemiddeld 15% hoger liggen dan in de National League, waar de werpers zelf ook aan slag staan. De angst voor de ‘straf’ van een bal op het lichaam zorgt er dus voor dat werpers voorzichtiger opereren. Sporters reageren sterk op straf en boete, concludeert de Amerikaanse hoogleraar, en ook informele straffen hebben dit opvoedkundige effect. Alle reden voor dus voor Van Gelder, Borst en Mulder&Mulder ook door te gaan methun anti-elleboog campagne.