Een zorgeloze oude dag? Niet bij het ABP

Circa 3 miljoen mensen zijn verplicht aangesloten bij het ABP en zien met lede ogen aan hoe hun pensioengeld wordt uitgegeven aan ontbossing en het verergeren van de klimaatcrisis. Medewerkers van diverse hoge scholen en universiteiten eisen terecht een fossielvrij pensioen. In een petitie van medewerkers van de Wageningen Universiteit wordt bovendien gewezen op de problematische ABP-investeringen in de Braziliaanse vleesindustrie.

De top van het ABP lijkt er vooralsnog niet ontvankelijk voor. De jaarlijkse klimaatresolutie van activistische Shell-aandeelhouders kon ook dit jaar niet rekenen op steun van het ABP. En uit onderzoek van de NOS bleek dat het ABP in 2020 haar belang in Shell zelfs heeft verdubbeld. “Onze beleggers handelen als ze een kans zien”, zegt het ABP. Een kans waarop? De kans dat we de opwarming van de planeet onder de anderhalve graad weten te houden wordt elke dag kleiner zolang de uitstoot van broeikasgassen niet radicaal wordt gereduceerd. Terwijl steeds breder erkend wordt dat investeringen in de fossiele industrie de gestrande bezittingen van de toekomst zullen zijn.

Het rampzalige is dat het systeem zichzelf in stand houdt. Voormalig staatssecretaris van Financiën Menno Snel (D66) speelt hierbij een dubieuze rol. Nadat Snel was opgestapt als gevolg van zijn rol in de toeslagenaffaire, nam hij baantjes aan bij het ABP-bestuur en NOGEPA, de brancheorganisatie van de Nederlandse olie- en gasindustrie. Zo steunt hij met de ene hand de fossiele industrie en met de andere hand doet hij er nog een schepje bovenop door actief voor diezelfde fossiele bedrijven te lobbyen.

Het doet denken aan de controversiële overstap van Elise van Zeeland (D66) naar Shell. Met de voormalig politiek adviseur van Alexander Pechtold en Rob Jetten haalde Shell een nieuwe connectie met de politieke elite in huis. Ook (oud-)ministers Sigrid Kaag, Eric Wiebes en Wobke Hoekstra hebben een verleden bij Shell.

Illustratief is ook de reactie van het kabinet op kritische Kamervragen, waarin het zegt dat “verantwoord” beleggingsbeleid belangrijk is, maar ook dat “pensioenfondsen zelf bepalen waarin zij beleggen”. Het zelfbeschikkingsrecht als rechtvaardiging van de roofbouw op onze planeet.

Onze kinderen zullen het naar verwachting minder goed hebben dan wij, niet alleen in materieel opzicht. Klimaat en natuur zijn in acute nood. Het ABP lijkt zich echter geen zorgen te maken over de belangen van toekomstige generaties. Fossiele investeringen vormen de kern van de investeringsportefeuille; ook bij veel andere pensioenfondsen is dat het geval. Het is brand blussen met benzine. De grondreden dat we pensioenfondsen hebben is om geld te reserveren voor later. Maar juist dankzij fondsen zoals het ABP wordt die toekomst inmiddels steeds rooskleurig rooskleurig. Wie de klimaatcrisis wil stoppen investeert niet langer in de fossiele industrie.

De afspraken die we de afgelopen vijftig jaar hebben gemaakt met beleggingsinstellingen zijn veel te vrijblijvend. Ze houden zich er niet aan, ook onze pensioenfondsen niet. Ondertussen klinkt de roep vanuit de maatschappij om de pensioenen te verduurzamen luid en duidelijk. De miljoenen werknemers die verplicht bij het ABP zitten zijn het meer dan zat en demonstreren vandaag bij ABP-kantoren in Amsterdam en Heerlen. Hoogste tijd dat het ABP echt naar hen gaat luisteren. Hoogste tijd ook dat de overheid bindende wet- en regelgeving oplegt aan pensionfondsen. Zonder dwang duurt het veel te lang.