Een welgemeend advies aan de bestuurders van Tiel

Jullie zitten op een goudmijn en jullie beseffen het niet

Tiel, een bescheiden stad aan de Waal, is de laatste dagen in het nieuws: archeologen hebben op een toekomstig bedrijventerrein het “Nederlandse Stonehenge” gevonden, althans dat beweren zij. Ze ontdekten sporen van houten palen die vierduizend jaar terug in een cirkel waren geplaatst op een stuk grond van ongeveer drie hedendaagse voetbalvelden groot.

Dan hoef je over het doel niet lang na te denken. Je vindt dat soort resten overal in Europa. En Stonehenge is daarvan het meest spectaculaire voorbeeld.

Het zijn zonnekalenders. Op de langste en de kortste dag van het jaar schijnt de zon op een nauwkeurig bepaald moment precies tussen twee specifieke palen door. Dat was het moment voor grote plechtigheden. We weten heel weinig over de wereldbeschouwing van de mensen die ons land vierduizend jaar geleden bewoonden maar uit allerlei vondsten – in het bijzonder die met “Stongehenge”-karakter – blijkt dat zij heel veel wisten over de beweging van hemellichamen. Niet alleen die van de zon maar ook die van de maan en de sterren. Zij bezaten op dat gebied een diepgaande kennis. Op een bepaalde manier geen wonder: in een wereld zonder lichtvervuiling heb je alle kans de loop van sterren en planeten in je op te nemen. Er was na zonsondergang toch niet zoveel meer te doen. Fenomenen aan het zwerk speelden dan ook een grote rol in het leven van deze mensen en in de manier waarop zij de wereld verklaarden. Een zonnecultus vond je overigens vierduizend jaar geleden ook in Egypte. Toen de palen van Tiel werden opgericht was het rijk van de farao’s zich net na een crisis van bijna twee eeuwen aan het herstellen.

De zonnecultus is pas een jaar of duizend daarna op de achtergrond geraakt toen Indo-Europese volkeren – van oorsprong nomaden en veehouders – wereldbeschouwelijk dominant werden. Zij brachten het ‘heidense’ pantheon mee zoals wij dit kennen met een leidende god die het daglicht vertegenwoordigde. Taalkundigen construeerden zijn naam terug tot Dyeus-ph-ter. Dat betekent hemelvader, maar we moeten ook denken aan het Latijnse woord voor ‘god’, deus. Het grote verschil met de oude zonnereligie was het gegeven dat de hemelvader mannelijke dominantie vertegenwoordigde en tot leidend beginsel in de maatschappij maakte. Dat was in de tijd van de palen niet of veel minder het geval. Er zijn veel aanwijzingen dat in de religie van 4000 jaar terug het vrouwelijke element een zeer wezenlijke rol speelde. Dat is ook geen wonder voor akkerbouwers wier leven zich afspeelde tussen zon en moeder aarde.

De Tielse bestuurders zitten op een goudmijn maar ze beseffen het niet. Ze willen zoals gepland bedrijven vestigen. Ze hebben liever loodsen, schrijven twitterati spottend.

Het is een betrekkelijk kleine moeite de bestemming van dit gebiedje te veranderen in recreatie. Daarna zet je een getrouwe replica van het heiligdom terug. Je herbouwt in de buurt de onderkomens van vierduizend jaar geleden. Daarover zijn genoeg gegevens bekend.

Vervolgens is het wachten op de talloze Nederlanders met gevoel voor magie en mystiek. Die zullen massaal verschijnen om hun ceremoniën uit te voeren, de zonnewende te vieren en andere sacrale activiteiten te ondernemen. Druïden, heksen en sjamanen komen workshops geven evenals mensen die terug willen naar de verering van een moedergodin. New age-volk van allerlei slag, enfin, een niet te tellen menigte, zal koers zetten naar deze hervonden plek van spiritualiteit.

Men is in Tiel blijkbaar vergeten dat de zogenaamde zieneres Jomanda er jaren lang volle sporthallen trok. Zo’n publiek moet terug te winnen zijn.

Hier ligt een grote kans voor de stad en vooral de middenstand. Al die gelovigen moeten eten, drinken en slapen. Dat levert meer werkgelegenheid op dan een paar dozenschuifbedrijven.

En wat denk je van mensen die op zoek zijn naar aliens? Wie zegt dat die zonnekalender geen richtbaken was van de neolitische mens voor bezoekers uit de ruimte, die hun kennis over de hemellichamen met hen deelden?

Goud, Tielenaren, laat het niet uit je vingers glippen!

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.