Beste politici, een week bezuinigen leert je niets over leven in armoede

In Nijmegen gaat CDA-raadslid Marjolijn Mijling in armoede leven. Of ten minste, ze gaat welgeteld een hele week van slechts 50 euro rondkomen. Dat alles in het teken van de Week tegen de Armoede, ‘een project van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) om meer bewustwording te creëren over leven in armoede.’ Erg uniek is het idee niet, in Rotterdam deed 50PLUS-raadslid Ellen Verkoelen het twee weken lang en begin dit jaar hield de Tilburgse wethouder Esmah Lahlah het zelfs een maand vol. Wat al deze ongetwijfeld goed bedoelde acties echter niet laten voelen: hoe het werkelijk is om in armoede te leven.

Voor Mijling is de karige week een herhaling, vorig jaar deed ze het ook al eens. Ze vertelt hoe ze een keer bij de kassa stond en daar – oeps, stom, foutje! – was vergeten het statiegeld bij haar boodschappen op te tellen. Moest ze iets teruggeven aan de caissière. Wie werkelijk arm is, weet ongetwijfeld al te goed hoe het is om bij de kassa tekort te komen. Wanneer je angstvallig het display met het oplopende totaalbedrag in de gaten houdt en hoopt dat je goed hebt meegerekend. Of die pijnlijke melding op de pinautomaat dat het saldo helaas ontoereikend is. En dan niet de caissière lachend kunnen vertellen dat je nu eenmaal een challenge doet. Op weg naar huis schud je niet grinnikend je hoofd om je rekenblunder, maar probeer je door de vernedering heen te bedenken hoe je zal opvangen dat je een essentieel levensmiddel bij de kassa moest achterlaten.

Hier is een idee voor de dames en heren raadsleden of andersoortige politici. Wil je echt ervaren hoe het voelt wanneer je als simpele burger op of zelfs onder bijstandsniveau leeft? Vergeet die week, twee weken of zelfs een maand, maar probeer het ten minste een jaar. En dan zonder een zelf opgelegd maximum besteedbaar bedrag, maar een bankrekening waar werkelijk niet meer bijkomt dan dat schamele minimum. Beter nog, een waarop ook al een fikse roodstand te zien is, want dat geld voor huur, energie en andere eerste levensbehoeften moest op een bepaald moment toch ergens vandaan komen. Op die manier krijg je niet alleen de ervaring mee van hoe het is om zenuwachtig naar de supermarkt te gaan, maar ook hoe het voelt wanneer instanties je in de nek hijgen omdat ze nog geld van je krijgen. Neem daarbij ook eens een tas boodschappen van een ander aan en ontdek zelf eens of de gemeentelijke sociale dienst dat gebaar van medemenselijkheid kan waarderen. Vraag jezelf af of je al in aanmerking komt voor de voedselbank en of je gevoel voor eigenwaarde al gebutst genoeg is om daarheen te gaan.

Nog beter: ruil tijdelijk van woning. Neem je intrek in een kleine, slecht geïsoleerde flat en wacht tot de ijzige winter zijn intrede doet zodat je zelf ook eens ervaart hoe het is wanneer je de centrale verwarming niet durft aan te zetten. Ga naar bed met een rommelende maag en aangezien je van de honger de slaap niet kan vatten, kan je bedenken met welk excuus je je kinderen kan opzadelen waarom ze weer geen cadeau krijgen voor Kerst of waarom ze op hun verjaardag niet kunnen trakteren op school, of wéér dat feestje van een vriendje moeten missen. En o ja, de zolen van hun schoenen zijn nu echt compleet doorgesleten, maar waar ga je nieuwe vandaan halen? Is het misschien mogelijk om zelf nog minder te eten? De volgende ochtend vallen er weer wat nieuwe aanmaningen in de bus en is dat de wasmachine die je het daar hoort begeven? Zitten de stress en zenuwen er al lekker in? Mooi, ga dan nu maar proberen ontspannen dat sollicitatiegesprek te voeren. Wel nog even uitzoeken hoe je aan het geld komt om daar überhaupt te komen.

Nee, wacht, hier is misschien nog wel het beste idee. In plaats van een week op dieet te gaan en die af te sluiten met een lekkere maaltijd en een goed glas wijn omdat je dat toch maar mooi weer gefikst hebt, is er iets wat werkelijk bijdraagt. Luister naar die ontelbare verhalen die er allang zijn van de mensen die al jaren in deze situatie leven en naar de experts uit het veld die je uitgebreid kunnen vertellen waar het knelt. Maak daar vervolgens beleid op en zorg dat een land waar kapitalen kunnen worden uitgedeeld aan belastingontwijkende multinationals en louche ondernemers in ondeugdelijke mondkapjes, niemand zich hoeft af te vragen waar in godsnaam toch die volgende maaltijd vandaan moet komen.