Een waardig leven zonder label van 'normen en waarden'

De motie van VVD-Kamerlid Bente Becker, zoals voorgesteld tijdens het wetgevingsoverleg van 25 november 2024, is niets minder dan een subtiele poging om een groep burgers, Nederlanders met een migratieachtergrond, voortdurend in een beklaagdenbank te plaatsen. Deze motie verzoekt de regering om de culturele en religieuze normen en waarden van deze groep te monitoren, zogenaamd om problemen gericht aan te pakken en te leren van positieve ontwikkelingen. Maar onder het mom van objectief beleid schuilt een gevaarlijk precedent: het verder problematiseren van groepen die al jaren strijden voor hun plek in de Nederlandse samenleving.

Als derde generatie Marokkaanse Nederlander, geboren en getogen in Amsterdam, ben ik trots op mijn dubbele identiteit. Trots op mijn Nederlandse nationaliteit, op het feit dat ik heb mogen opgroeien in een land dat diversiteit zou moeten koesteren. Maar ook trots op mijn roots, en op mijn besluit om mijn economische kansen buiten Nederland te zoeken. Wat ik echter weiger te accepteren, is dat racisten in Den Haag, onder het mom van integratiebeleid, bepalen hoe ik en mijn lotgenoten zouden moeten leven, denken en voelen.

De motie van Becker: Controle, geen Integratie
De kern van de motie van Becker roept op tot het systematisch verzamelen van gegevens over normen en waarden binnen religieuze gemeenschappen van Nederlanders met een migratieachtergrond. Het doel is schijnbaar het bevorderen van culturele integratie. Maar dit is niets meer dan een verhulde controleactie. Integratie wordt hier gelijkgesteld aan assimilatie: het volledig overnemen van de normen van de dominante cultuur, zonder erkenning of respect voor de meerstemmigheid die de Nederlandse samenleving juist zo sterk maakt.

Becker's motie gaat verder dan feitelijke gegevens over onderwijsprestaties, sociaaleconomische status en criminaliteit, die al grondig door het CBS worden onderzocht. Ze wil de focus verleggen naar subjectieve noties van ‘normen en waarden’ – en dat roept een cruciale vraag op: wie bepaalt wat deze normen en waarden zouden moeten zijn? Wat betekent "goede" culturele integratie precies? Deze motie is een poging om bepaalde gemeenschappen te monitoren, te controleren en uiteindelijk te disciplineren om te voldoen aan een homogeen, ouderwets idee van de Nederlandse identiteit.

Discriminatie onder het mom van integratie
Laten we eerlijk zijn: als iemand hier niet geïntegreerd is, dan zijn het juist de mensen die dergelijke moties schrijven en steunen. Het zijn de politici in Den Haag, vaak vertegenwoordigers van coalitiepartijen PVV, NSC, VVD en BBB, die volledig vervreemd zijn van de realiteit van de multiculturele samenleving waarin ze opereren. Ze gebruiken integratie als een stok om de ander te slaan, zonder oog te hebben voor de realiteit van de diversiteit die Nederland rijk is.

Als je op straat kijkt in steden als Amsterdam, Rotterdam of Utrecht, zie je een bruisende mengelmoes van culturen, mensen van allerlei achtergronden die samenkomen en samenleven. Dit is wat Nederland is, en wat Nederland zou moeten zijn. Politici zoals Becker lijken echter gevangen te zitten in een achterhaald idee van wat "Nederlands zijn" inhoudt. In plaats van de diversiteit te vieren, wordt deze gereduceerd tot een probleem dat moet worden opgelost.

Waar is links?
Wat misschien nog wel erger is dan de motie van de VVD, is het laffe, passieve gedrag van partijen als PvdA, GroenLinks en D66. Waar zijn deze partijen, die traditioneel opkomen voor minderheden, die inclusie hoog in het vaandel zouden moeten hebben staan? Waarom laten ze zo weinig van zich horen in dit debat? De tijd van constructief een middenweg zoeken is voorbij. Tegen racisme en xenofobie moet je hard optreden, en niet accepteren wat onacceptabel is.

Partijen zoals DENK en de Partij voor de Dieren laten hierin zien hoe het wél moet. Ze spreken zich krachtig uit tegen dit soort subtiele vormen van institutioneel racisme en staan zonder aarzeling aan de kant van mensen met een migratieachtergrond. Dat is de reden waarom linkse partijen zoals GroenLinks en PvdA onderuit zijn gegaan in de afgelopen jaren: ze worstelen met hun eigen identiteit, bang om stevig op te treden uit angst voor electoraal verlies. Maar die angst is misplaatst. Wat de samenleving nodig heeft, zijn leiders die zonder compromis opkomen voor rechtvaardigheid, gelijkheid en inclusie.

Tijd voor verandering
Als Nederlander met een migratieachtergrond ben ik klaar met het eindeloze debat over integratie waarin wij als probleem worden gepresenteerd. We hebben het recht om onszelf te definiëren, om trots te zijn op onze dubbele identiteit, en om deel uit te maken van deze samenleving zonder voortdurend onder een vergrootglas te liggen. Nederland is niet de samenleving van de jaren '50, en dat zouden de politici in Den Haag moeten erkennen. Onze samenleving is divers en veerkrachtig, en het is aan onze leiders om deze diversiteit te omarmen, niet te onderdrukken.

Het is tijd dat partijen zoals GroenLinks en de PvdA de moed vinden om op te komen voor de waarden die ze zeggen te vertegenwoordigen. Dat betekent niet meebuigen met rechts, maar juist opstaan tegen racisme en discriminatie. Het betekent samenwerken met partijen zoals DENK en de Partij voor de Dieren om een vuist te maken tegen dit soort schadelijke moties. Het is tijd om de retoriek van integratie en culturele normen achter ons te laten, en een samenleving te bouwen waar iedereen zich thuis kan voelen, ongeacht afkomst of religie.

In een tijd van polarisatie en onzekerheid moeten we meer dan ooit vechten voor een Nederland waar iedereen, ongeacht achtergrond, gelijkwaardig behandeld wordt. We laten ons niet langer bepalen door de bekrompenheid van de politieke elite in Den Haag, maar vechten voor een toekomst waarin onze stemmen gehoord worden en onze levens niet gereduceerd worden tot statistieken of onderzoeksvragen.

Want, laten we wel wezen, wie zijn hier nu echt de niet-geïntegreerden? Het zijn niet de Nederlanders met een migratieachtergrond, het zijn degenen die weigeren de realiteit van onze samenleving te accepteren: een samenleving die bestaat uit diversiteit, complexiteit en wederzijds respect.