Een rariteitenkabinet in tijden van oorlogsdreiging

Afgelopen donderdag werd door het PvdA-bestuur in Eindhoven afscheid genomen van een van de meest gewaardeerde sociaaldemocraten, Frank Depla, raadslid. Bestuurslid PvdA Eindhoven. Ik typeer hem als de man met het kleinste ego maar het grootste effect. Zijn motto is: als het goed is voor de mens, dan gaan we het gewoon doen.

Een afscheid is ook een moment om terug te kijken, in dit geval op tientallen jaren ervaring in het ambtelijk en politieke veld. In die jaren zijn er veel kabinetten gepasseerd, en niet altijd met evenveel succes. Zo kwam na de moord op Pim Fortuyn in 2002 het kabinet Balkenende I tot stand, een samenwerking van CDA, VVD en LPF. Maar de samenwerking verliep moeizaam en er waren spanningen binnen de LPF, met name tussen vicepremier Bomhoff en minister Heinsbroek. Het kabinet Balkenende I was dan ook geen lang leven beschoren, en viel al na 87 dagen. Zelfs Mat Herben, fractievoorzitter van de LPF kon de scheuren niet lijmen. In die tijd was er sprake van economische voorspoed, dus het politieke bestel kon wel een deukje verdragen.

Hoe anders is dit nu. Er is sprake van weinig groei en veel mondiale conflicten, waarbij de Oekraïne-oorlog en de bezetting van de Gazastrook eruit springen. Nederland is hoe dan ook bij deze conflicten betrokken. Het was bijzonder dat onze ambassadeur in Oekraïne, Jennis de Mol bij het afscheid Frank een interview gaf. Daarin werd duidelijk dat we in een complexe en kwetsbare wereld leven. De Oekraïne-oorlog heeft gevolgen voor de voedselvoorziening, voorziening van energie, betrouwbaarheid van informatie, kwaliteit en continuïteit van zorgverlening, openheid van communicatie, en verstoring van hoogwaardige technologische systemen waar we gebruik van maken.

Met alle perikelen die we het laatste half jaar op het Nederlandse politieke toneel hebben aanschouwd, waarbij het blikveld werd verengd tot de eigen grenzen, krijg ik het idee dat we niet in de gaten hebben wat zich op het wereldtoneel afspeelt, en hoe dit kan ingrijpen in onze situatie. We zijn nu vooral bezig met de opgeblazen migratieproblematiek, extra BTW op sport, boeken en kunst, versoepeling van de stikstofregels, bezuinigen op landbouw en natuurontwikkeling, verhoging van de maximumsnelheid en dergelijke. Intussen denken sommige politici dat ze in Brussel met de vuist op tafel kunnen slaan om onze problemen op te lossen. Ze zien ons daar aankomen. Europa heeft andere grote zorgen, om zich staande te houden in deze onzekere tijden met veel internationale spanningen.

We krijgen nu wel een nieuw soort kabinet. Ze noemen het zelf extraparlementair, ikzelf spreek liever van een rariteitenkabinet. Er komen drie extra ministeries, maar er moet wel flink worden bezuinigd op ambtenaren. Wat hebben we verder? Een premier die niet aan een partij gebonden is en de boel bij elkaar moet zien te houden. Een vicepremier Volkshuisvesting die de vreemdste uitspraken doet over de Oekraïne. Een minister Financiën die wil bezuinigen op het overheidsapparaat, terwijl geld niet het probleem mag zijn. Een minister van Asiel en Migratie die anti-migratie is. En zo nog wat personen die mogen gaan bewijzen wat ze waard zijn. We zullen het zien. Geef mij maar mensen als Depla, geen groot ego maar wel een groot hart voor de mensen voor wie we het gewoon doen.