Een psychiater is een lijfarts

Het personeelstekort in de GGZ vormt heden ten dage een van de grootste problemen waar we in dit land tegenaan lopen. Vooral de psychiaters, maar ook klinisch psychologen en GZ-psychologen, kiezen steeds vaker voor ‘uurtje-factuurtje’ in plaats van een vast dienstverband. Er worden moeiteloos uurtarieven van 150 euro aan psychiaters betaald, en bij een weekinkomen van zo’n 6000 euro kan deze zzp-er dan lekker veel vakantie nemen. De kinderen hebben ook twaalf weken per jaar vrij tenslotte… Vrijheid-blijheid voor de professional in een wereld vol personeelstekort. En het einde lijkt nog lang niet in zicht.

Vertrouwd gezicht Los van deze tendens is er een inhoudelijk argument om toch vooral wel op de loonlijst te gaan staan, als je mensen wilt helpen met psychische problemen: het vak kan het beste worden uitgeoefend middels duurzame contacten. Jaren op dezelfde plek werken komt de patiënten ten goede. In de GGZ worden patiënten nog steeds eufemistisch cliënten genoemd, maar te kiezen valt er steeds minder. Iedere keer een nieuwe behandelaar doet de vraag rijzen wat behandeling dan nog inhoudt. Een vertrouwd gezicht is wel het minste wat je mensen in psychische nood gunt. Zodat ze niet iedere keer opnieuw hun hele verhaal hoeven te doen, of tegenover een professional komen te zitten die vooral op een beeldscherm naar het elektronische dossier staart.

De beoordeling van iemands psyche valt of staat met eerdere observaties. Uit het vergelijk daarmee kunnen conclusies worden getrokken. En daar kan weer het behandelbeleid op worden afgestemd. Wat een voorganger heeft opgeschreven kan behulpzaam zijn, maar is het heel vaak ook helemaal niet. Smaken verschillen, en zo…

Ook in loondienst verdien je nog altijd ruim bovenmodaal als psychiater. En de onvermijdelijke diensten, want een crisis houdt zich nooit aan kantoortijden, worden ruim gecompenseerd. En horen toch bij de keuze voor het vak. Ik begin ‘gewoon’ weer met een baan, in de door mij zo geliefde verslavingszorg, na een lange periode van ziekte.

Langdurig contact De bijna vergeten schrijver Gerard Reve schreef over zijn lijfarts, de dokter die hem vele jaren lang terzijde stond, in lichamelijke en mentale kwesties. Dat zou iedere dokter moeten doen: langdurig contact onderhouden met zijn of haar patiënten. Als je iemand goed kent weet je beter wat er wel of niet moet gebeuren, en dat is vrij zeker een stuk goedkoper dan iedere keer een nieuwe professional inhuren.

Om puur inhoudelijke redenen zouden psychiaters weer lijfartsen moeten worden, met een stabiele werksetting en duurzame binding met hun cliënten (die dan ook weer echt iets te kiezen hebben). En nog steeds is er dan heel veel keuze: vrijgevestigd, met een focus op psychotherapie, of in een kliniek, in teamverband. Vooral somber, of juist ernstig verward. Jong of oud, dement of autistisch. Maar hoe dan ook: ouderwets in dienstverband. En dan kunnen we nog steeds strijden tegen administratieve rompslomp en onnodige vergaderingen. We zijn als zorgprofessionals opgeleid in het behandelen van mensen. Laten we daar de focus leggen, niet op randzaken als bureaucratie of geld.