Een noodkreet van ambtenaren die niet zonder gevolgen kan blijven

Afgelopen week is de eerste Staat van de Uitvoering aan de Tweede Kamer aangeboden. Een rapportage waarin 38 overheidsdiensten, waaronder de Belastingdienst, het UWV, DUO, Vereniging van Nederlandse Gemeenten(VNG) en andere organisaties, verslag doen van hun belangrijkste knelpunten.

Een op zijn zachtst gezegd uiterst alarmerende rapportage van ambtenaren over de slechte kwaliteit van dienstverlening van hun eigen uitvoeringsorganisaties. Veroorzaakt door complexe wet- en regelgeving en stapeling van beleid waarvoor deze organisaties niet geëquipeerd zijn. Vanwege tekortschietende verouderde IT-systemen, niet uitvoerbare regelgeving en een tekort aan arbeidskrachten.

De ambtenaren roepen de politiek en wetten- en beleidsmakers op om de complexiteit van regelgeving en stapeling van beleid vooreerst te stoppen totdat de organisaties feitelijk de uitvoering ervan weer aankunnen. Een noodkreet die niet zonder gevolgen kan blijven.

Waarbij naar mijn oordeel een vervanging van bestaande verouderde IT-systemen als eerste zal moeten worden opgepakt. Omdat het anders aanmodderen blijft met de grootste kritische factor bij alle overheidsdiensten. De huidige situatie in de afwikkeling van de toeslagenaffaire illustreert goed hetgeen hiervoor is aangegeven. In de afgelopen twee jaar is er voor slachtoffers nauwelijks iets opgelost! Mede veroorzaakt door een tekort aan arbeidskrachten. 

De Tweede Kamer is nu aan zet. Zij kan aan de hand van voornoemde glasheldere rapportage Rutte IV opdracht geven om een masterplan vernieuwing IT-systemen bij de belastingdienst en andere uitvoeringsinstanties te maken dat snel kan worden geïmplementeerd. Geld mag daarbij geen rol spelen. De maatschappelijke kosten van het niet oppakken zijn immens veel hoger. Zolang het IT-probleem niet wordt opgepakt blijft het aanmodderen en mogen particulieren en ondernemers hopen dat de dienstverlening niet nog slechter zal worden dan zij nu al is.

Het maken van nieuwe complexe regelgeving waarvan op voorhand al bekend is dat die niet uitvoerbaar is zal dus door kabinet en Tweede Kamer onmiddellijk gestaakt moeten worden tot het moment dat de infrastructuur bij de uitvoeringsinstanties wel complexe regelgeving en stapeling van beleid weer kan bijbenen. Dat zal zeker nog jaren duren. 

Dat vraagt van politiek en beleidsmakers een cultuuromslag waarbij voor ieder politiek initiatief eerst de uitvoeringsinstanties gevraagd zullen moeten worden of zij de politieke voornemens ook kunnen uitvoeren. Alleen dat voorkomt nog meer frustratie en teleurstelling bij burgers die afhankelijk zijn van voornoemde organisaties. 

Voorlopig wordt het er voor de burgers derhalve  niet beter op.

cc-foto: Roel Wijnants 

.