Een Nipkovschijf voor Derksen?

Hét media-event van de afgelopen weken was een publieke groepstherapie: de uitzending van Veronica Inside op maandag, met Natacha Harlequin als de, misschien ietwat partijdige maar deskundige, therapeute. Ze stelde vooral vragen, iets dat de laatste dagen nauwelijks meer gebeurde. Er keken volgens de kijk- en luisterdienst 1,7 miljoen mensen naar – de uitgestelde cijfers zijn daarin nog niet meegerekend.

Of de adverteerders die zich door het evangelisch sportschool-type Arie Boomsma en enkele van zijn vrienden lieten overtuigen hun reclames terug te trekken achteraf blij zijn met hun beslissing is een vraag die vermoedelijk nooit publiek beantwoord zal worden.Of Mojo blij is dat men onder dezelfde druk besloot Derksen in zijn bezigheden buiten het programma in zijn activiteiten te bedreigen, zullen we misschien ook nooit weten.

De andere media spraken uren en pagina’s over de uitzending, spraken voor en spraken na en zullen dat vermoedelijk nog dagen of weken blijven doen.

Het is jammer in dat opzicht dat Veronica Inside volgende week maandag zijn (voorlopig) laatste uitzending zal hebben. Misschien zijn laatste uitzending ooit. Derksen liet inmiddels weten na te denken over zijn toekomst in het programma.

Dat nieuws zal bij sommigen als een overwinning worden beschouwd, in de sportschool, op het trainingsveld van onze principiële voetbalinternationals en elders, maar is bovenal een nederlaag voor het vrije woord.

Natuurlijk, het is vaker gezegd en terecht: de vrijheid van meningsuiting heeft consequenties en is niet gratis. Zoals geen van onze grondrechten gratis of gemakkelijk is. Derksen mag zeggen wat hij wil, behoudens ieders verantwoordelijkheid voor de wet en het oordeel van een rechter, maar anderen mogen van wat hij zegt ook iets vinden, mogen met een verbale botte bijl, het wapen vaak van zijn eigen keuze, terugslaan. Hij is de eerste om dat te beamen. “Iedereen mag over mij een mening hebben.”

De vrijheid van meningsuiting heeft evengoed ook voor wie wil terug slaan consequenties en is ook voor hen niet gratis. Dat lijkt dezer dagen minder beseft te worden. De vrijheid van de een is de vrijheid van de ander.

Onvermijdelijk klinkt in situaties als deze van links en van rechts op enig moment de zin “ Ik verafschuw wat u zegt, maar ik zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen.” (Even onvermijdelijk volgt veelal de toevoeging dat het citaat ten onrechte aan Voltaire wordt toegeschreven.)

Het is opvallend en verontrustend dat het citaat de laatste dagen weinig gebezigd werd. Derksen werd, leek het, louter verdedigd door wie het met hem eens was en aangevallen uit de flanken.

Een advertentieboycot is gevaarlijk, nog gevaarlijker misschien dan overheidscensuur. Wij moeten en mogen niet willen dat grote bedrijven zich met de inhoud van programma’s, bladen, films of muziek gaan bezig houden. Dat multinationals onze cultuur en journalistiek gaan bepalen. De collectieve actie een politieke tegenstander zijn podium af te willen nemen is een grote stap naar de dood van het debat.

Of het verstandig is Wilders tot de hoogste rechter te vervolgen om zijn ‘minder, minder, minder’-uitspraken kan men zich altijd afvragen, maar het is uiteindelijk, verstandig of onverstandig, in een democratische rechtsstaat legitiem. Eruit opmaken dat “niets meer gezegd mag worden” is onjuist. Alles mag gezegd worden, totdat de rechter, achteraf, anders beslist. En die mening mogen wij de rechter vragen.

Zodra men echter het Haagse café waar Wilders zijn uitspraken deed, besluit te boycotten, zodra men congres- of vergaderzalen gaat oproepen bijeenkomsten van politieke tegenstanders geen ruimte meer te geven, zodra men programma’s gaat verbieden of onmogelijk maken wil, maakt men zich schuldig aan een abjecte dwingelandij, gaat men een grens over van beschaving en beschadigt daarmee de rechtsstaat.

Het is vreemd hoe mediahypes verlopen. Hoe een nobel doel, het zichtbaar maken van intolerantie om kan slaan. Zichtbaar kan maken dat intolerantie geen monopolie van ‘wit’, van ‘zwart”, van ‘links’ of van ‘rechts’ Nederland is.

De uitzending van Veronica Inside was een ongemakkelijke. Een uitzending waarin het wederzijds onbegrip binnen onze maatschappij zichtbaarder werd dan ooit. Beter en pregnanter dan in de reguliere talkshows, opmerkelijk genoeg. Een uitzending waarin de tijd werd genomen elkaar te horen en zichzelf te verklaren, ook door mensen die daar eigenlijk, zichtbaar, weinig trek in hadden. Ietwat onder dwang. Groepstherapie die misschien voor de hele samenleving hoogst noodzakelijk begint te worden.

Hoewel Deksen het inmiddels “de grootste k..uitzending die ik ooit gemaakt heb” noemde en hoewel ik Derksen graag na de zomer zijn gebruikelijke uitzendingen weer zie maken, met een passend verroeste, botte bijl hernieuwd het WK in Qatar en voetballen in Saoedi-Arabië, principeloos dollars scheppen in de woestijn, aan zie vallen, is het de terugkijktip van het eerste halfjaar.

Na de Televizierring een Nipkovschijf?