Een nieuwe koers voor Europa

Overal in Europa zijn de diepe sporen van inmiddels meer dan 5 jaar crisis zichtbaar. Met name de werkloosheid is tot ongekende hoogte gestegen. En met die stijging van de werkloosheid nam ook de scepsis over Europa als hoopvol project voor komende generaties toe. Het is hoog tijd om een antwoord te geven op die scepsis door te laten zien dat Europa het verschil kan maken voor mensen: door banen te creëren.

Door: Diederik Samsom en Sigmar Gabriel

Europa’s eerste reflex nadat de financiële crisis had toegeslagen, was gericht op het herstel van de ingestorte overheidsfinanciën. Maar de aanpak van begrotingstekorten is maar één van de uitdagingen in deze crisis. Aan de andere, meer cruciale opdrachten – het herstructureren van de financiële sector en investeringen in nieuwe banen en groei – werd, en wordt nog steeds, met te weinig urgentie gewerkt.

Wij als Duitsers en Nederlanders weten maar al te goed hoe belangrijk gezonde overheidsfinanciën zijn. Maar als sociaaldemocraten weten we nog beter hoe belangrijk de bestrijding van werkloosheid is. En acute crisis in overheidsfinanciën mag misschien achter ons liggen; de werkloosheidscrisis is nog altijd ongekend groot. Het bestrijden van die werkloosheid moet daarom vanaf nu de allerhoogste prioriteit van Europa zijn.

Als wij als politici daarin geen resultaten boeken, dan lopen we het risico op een verloren generatie in Europa. Dat mogen we niet laten gebeuren: het ontwricht gemeenschappen in heel Europa en schaadt onze economieën op lange termijn. De aanpak van werkloosheid is een ‘ conditio sine qua non ‘ voor de toekomst van Europa: wij als politici moeten het vertrouwen herstellen in Europa als hoopvol project voor toekomstige generaties.  

Daarbij kunnen we niet vertrouwen op de mechanismen en maatregelen uit het verleden. Alleen het vervolmaken van de interne markt en strikte budgettaire discipline – het recept van rechts – is overduidelijk niet genoeg. De verkiezingen voor het Europees Parlement bepalen of Europa doormoddert op dat smalle paadje of dat het een andere weg kiest: een weg van nieuw perspectief, nieuwe duurzame groei en nieuwe banen. Sociaaldemocraten in Europa kiezen vol overtuiging voor het laatste.

Samenwerking en gevoel van urgentie zijn daarbij onmisbaar. Want 26 miljoen werkloze Europeanen verdienen niets minder dan onze volledige toewijding. We moeten beginnen met maatregelen die direct effect hebben: startersleningen voor jonge ondernemers, het vergroten van het budget van de Europese Investeringsbank (EIB) voor infrastructurele projecten en gegarandeerde stageplaatsen voor jongeren voor een goede start op de arbeidsmarkt. Ook moet er, met hulp van de EIB, een einde wordt gemaakt aan de terughoudendheid bij het verstrekken van leningen aan het MKB. Het zijn deze bedrijven die voor nieuwe groei en banen zorgen.

Dit is wat er op de korte termijn moet gebeuren. Een nieuwe toekomst voor Europa op de middellange termijn vergt daarnaast ook een fundamentelere keuze: de keuze voor een slimme en duurzame herindustrialisatie van Europa. We hebben gezien dat landen met een sterke maakindustrie minder kwetsbaar waren voor financiële schokken. Zo heeft Duitsland met een slimme, innovatieve en concurrerende maakindustrie de financiële crisis goed kunnen weerstaan. Daar moeten we op verder bouwen. Europa heeft daarvoor alles in huis: de sterkste innovatieve regio’s, een grote dienstensector en de beste maakindustrie van de wereld. Als we bereid en bij machte zijn om echt samen te werken in Europa, dan kunnen we de beste kenniseconomie combineren met de beste maakindustrie. Een kenniseconomie kan niet zonder een sterke maakindustrie, en andersom.

Gebruik maken van deze Europese kracht vergt de politieke wil om keuzes te maken. En de wil om samen te werken op Europese schaal. De digitale infrastructuur die nodig is voor een nieuwe economie is in Europa bijvoorbeeld nog altijd een puzzel van 28 stukjes. Hardware, software en wetgeving zijn hopeloos verdeeld. De pijler onder een nieuwe Europese economie is daarom een echte Europese digitale infrastructuur en een digitale agenda. We moeten een omgeving creëren waarin de Europese equivalenten van Google en eBay kunnen schitteren.

Net zo belangrijk is een beter geïntegreerde Europese energie infrastructuur. Daarom moet vooruitgang boeken op duurzame energie een gezamenlijke prioriteit zijn. Ook hebben we een beter geïntegreerde elektriciteitsnet nodig. Zo kunnen we beter energie transporteren van daar waar het logischerwijs het beste opgewekt wordt, naar daar waar het het hardste nodig is. Als we als onze innovatieve kracht samenvoegen, dan kunnen we toekomstige generaties de energievoorziening geven die ze verdienen.

Dit zijn slechts twee voorbeelden van wat Europa kan doen om de sterkste economie van de wereld te worden.

Het herstel van geloof in Europa als hoopvol project voor toekomstige generaties: daar gaan deze verkiezingen over. En dat begint bij het creëren van banen. Politici moeten hierbij niet langs de zijlijn blijven toekijken, maar keuzes maken en risico’s durven nemen om de angstaanjagende gevolgen van langdurige werkloosheid te bestrijden. Als Europese politici daarin slagen, dan maken we van Europa een sterker, welvarender en zelfbewuster continent.

Diederik Samsom is politiek leider van de Partij van de Arbeid en fractievoorzitter in de Tweede Kamer. Sigmar Gabriel is leider van de Duitse Sozialdemokratische Partei Deutschlands, vicekanselier en minister van Economie en Energie. Samsom en Gabriel spraken zondag 18 mei tijdens een PvdA-bijeenkomst in Amsterdam in De Rode Hoed over de koers van Europa.