Een nieuwe generatie klimaatactivisten laat met succes van zich horen

Het einde van 2022 is in zicht, en sommigen zouden dit jaar wel een klimaatjaar noemen. Op het gebied van klimaat is van alles gebeurd dit jaar. Zoveel dat sommige dingen wel eens uit beeld kunnen raken. Daarom leek het mij goed om aan het einde van het jaar eens terug te blikken, zodat we 2023 met een heldere blik in kunnen gaan.

De gevolgen van de klimaatcrisis waren dit jaar in elk geval glashelder te zien. De overstromingen die Pakistan troffen waren zo heftig dat een derde van het land onder water kwam te staan. 33 miljoen mensen werden getroffen, en honderden kwamen om. Volgens Unicef zijn in 2022 meer dan 27 miljoen kinderen wereldwijd geraakt door overstromingen, van wie een groot deel in levensgevaar kwam of overleed. Somalië is intussen getroffen door de ergste droogte in veertig jaar tijd, waardoor volgens het Rode Kruis ernstige hongersnood op de loer ligt. 

Binnen Europa waren de gevolgen minder heftig, maar desondanks ook niet te missen. De zomer van 2021 was al de heetste zomer ooit gemeten in Europa, en de zomer van 2022 heeft dat record opnieuw verbroken. In België leidden de hittegolven mede tot de hoogste oversterfte ooit gemeten. 

En dit zijn slechts een paar voorbeelden: volgens hulporganisatie Christian Aid zijn dit jaar miljoenen mensen gedood of gedwongen tot vluchten door de gevolgen van de klimaatcrisis. Het klimaat heeft in 2022 een keihard signaal afgegeven: het is al heel erg en zonder serieus beleid gaat het nog veel erger worden. 

Maar wereldleiders hebben niet stilgezeten: we hebben dit jaar ook weer een paar grote klimaatconferenties gehad. Zo was er de VN-klimaattop in het Egyptische Sharm-El-Sheikh en de biodiversiteitstop in het Canadese Montreal. Aan grote vergaderingen dus geen gebrek dit jaar, maar gaan die nou echt iets betekenen?

De top in Sharm-El-Sheikh was vooral veel in het nieuws omdat er tijdens de top nauwelijks voortgang is geboekt. In Montreal zijn weliswaar wel beloftes gedaan, maar die beloftes belanden allemaal op een enorme stapel van eerdere beloftes. Beloftes van jaren, vaak decennia terug die door overheden keer op keer niet werden nageleefd. En daar komen de stapels met genegeerde klimaatrapporten en rechterlijke uitspraken nog eens bovenop. Waarom zouden deze afspraken anders zijn? 

Datzelfde geldt voor nieuwe wetten. De EU kwam dit jaar onder andere met een nieuwe klimaatwet met scherpere doelen, maar intussen doen overheden zo nog steeds zo weinig dat met het huidige beleid zelfs de oude doelen niet gehaald zullen worden – ook in Nederland niet. 

Volgens het KNMI werd er in 2022 meer CO2 uitgestoten dan ooit, en bereiken we op dit tempo de 1,5 graad stijging binnen 9 jaar. Overheden moeten ophouden met steeds maar nieuwe dingen beloven. Ze moeten zich aan hun beloftes gaan houden.

Maar ik zag dit jaar ook iets wat mij hoop gaf. Steeds meer mensen pikken het niet langer en komen in actie. De klimaatbeweging heeft in 2022 van zich laten horen.

We zien nieuwe klimaatbewegingen zoals Letzte Generation opstaan en bestaande bewegingen groeien. Moedige activisten van Just Stop Oil werden wereldnieuws toen ze soep over het glas voor een schilderij gooiden en zich vastplakten aan de muur. Wereldwijd volgden activisten hun voorbeeld – ook in Nederland. In één klap was klimaat overal weer het gesprek van de dag. ‘Klimaatklever’ is nu zelfs het woord van het jaar. 

In juni liepen meer dan tienduizend mensen mee in de Klimaatmars in Rotterdam. Honderden activisten van Greenpeace en Extinction Rebellion liepen en fietsten over de landingsbanen van Schiphol om privéjets aan de grond te houden. Extinction Rebellion en Kappen met Kolen hebben meer kolentreinen geblokkeerd dan ik kan tellen. Studenten van University Rebellion eisten actie bij hun universiteiten. In oktober blokkeerden meer dan 50 activisten van Extinction Rebellion de A12. In november stonden ze er opnieuw, maar toen al met meer dan 250 mensen.

En dit is allemaal alleen nog maar in Nederland. Wereldwijd staan steeds meer mensen op. Ik kan met name niet genoeg steun uitspreken voor alle inheemse mensen en mensen uit kwetsbare gebieden die al jaren strijden en dat ook dit jaar bleven doen.

Steeds meer mensen staan op en zeggen het luid: dit kan zo niet langer. Genoeg met het eindeloze uitstel en afstel. Serieuze actie is nodig. 

En ze worden gehoord.

Op 28 januari zal Extinction Rebellion opnieuw de A12 blokkeren. In november stond ik er voor het eerst, en ik zal er in januari vastbesloten weer staan. Meer fantastische en broodnodige acties zullen in 2023 zeker volgen. Deze strijd is nog lang niet gestreden. Doe ook mee, en laten we samen van 2023 een jaar maken dat de titel ‘Klimaatjaar’ waardig is. 

What do we want? Climate justice! When do we want it? Now!

cc-foto: Stay Grounded