Een nieuwe beeldenstorm?

Ted van Lieshout sprak al van een nieuwe beeldenstorm. Na Zwarte Piet zijn kunstwerken aan de beurt, zo lijkt het. Beelden ook in audiovisuele zin. HBO maakte bekend Gone With the Wind te verwijderen. Netflix en de BBC besloten tot verwijderen van Little Britain uit het voor de kijker beschikbare materiaal. Een nieuwe tijd, aldus de BBC.

Een kwestie van tijd voordat It Ain’t Half Hot, Mum , alle Carry On -films, Monty Python en ten slotte ook het door Brits-Indiaase komieken gedraaide My Goodness Gracious Me zullen moeten verdwijnen? Elk stereotype verboden?

In Nederland: dient Wieteke van Dort morgen openbaar haar excuses aan te bieden? Hoe moeten wij naar vrouwelijke stereotypen kijken uitgevoerd door mannen? Paul Haenen en Jurgen Raayman in het beklaagdenbankje? De laatste ook wegens Achmed de Slager ? Mogen mannelijke parodieën door vrouwen nog wel? Of moeten ook de dames van Toren C al vervroegd uit het archief?

Jimmy Fallon moest in Amerika onlangs door het stof om een sketch uit 2000 waarin hij geschminkt, de nu eenmaal donkere, Chris Rock parodieerde. Jamie Foxx was één van de weinigen die hem openlijk verdedigde : in comedy moet parodie en satire, ook van mensen van een ander ras, geoorloofd blíjven, vond hij. Terecht. Foxx wijst op zijn eigen werk in In living Colour “we played every race. Let this one go. We got bigger fish to fry …”

Het lijkt telkenmale te gebeuren. De #metoo-beweging, een meer dan waardevolle aanklacht tegen seksueel machtsmisbruik, dreigde al snel te verworden tot een heksenjacht waarin iedere seksuele toenadering of grap, ieder schilderij van vrouwelijk naakt verdacht kon zijn. Bij de #Blacklivesmatter-beweging dreigt (ook in Nederland) al na enkele weken hetzelfde. Het overstatement, de aanval op symbolen en cultuuruitingen die de overhand neemt – het misverstand dat censureren van (beeld)taal zou leiden tot beter gedrag – uiteindelijk ten koste van de boodschap zelf. Intolerantie die louter intolerantie broedt en stimuleert.

Een boodschap die daar te belangrijk voor is en niet mag eindigen in zijn tegendeel.

Laat de beelden, laat symbolen, laat de geschiedenis heel. Kunst en (volks)cultuur geven de wereld kleur, maar bovenal nodigen zij uit tot overdenking, reflectie en (her)interpretatie. Ook van wat lelijk is. Een volwassen, democratische samenleving kan daar tegen, sterker: kan niet zonder. Humor, cultuur en geschiedenis zijn van wezenlijke betekenis voor wie wij waren en voor wie wij zijn. Alleen dictaturen en radicale stromingen vernietigen en verzwijgen beelden en geschiedenis.

Everybody’s a little bit racist , zongen poppen tot voorkort op Broadway. Te hopen is dat dat ook in de toekomst zal blijven kunnen. Een link, daarom, omdat het kan en omdat het van belang is: