Een nachtmerrie die de gulden heet

Er heerst in sommige kringen vreugde over de komende val van de euro. Dan stort het vreselijke Europa in. Dan krijgen we fijn onze gulden terug. “Ik kan niet wachten tot ik weer naar het grenswisselkantoor kan gaan”, schreef een met de euro ontevreden burger een tijdje terug op het internet. Een ander kon niet wachten voor Bos en consorten berecht zouden worden.

Het is jammer dat wij allemaal in hetzelfde schuitje zitten en ons dus niet kunnen onttrekken aan het lot dat ons te wachten staat. Anders was het mooi om te zien hoe zulke financiële genieën voor het grenswisselkantoor stonden te bedelen om een beetje kleingeld. Als de gulden opnieuw wordt ingevoerd, wil dat nog niet zeggen dat jij ze ook hebt. Of dat je er iets voor kunt kopen.

De ineenstorting van de euro zal leiden tot veel ontreddering. De financiële sector gaat op een verschrikkelijke manier onderuit. Het is nog maar de vraag of in zo’n chaos de garantiestelsels van de uiteenlopende lidstaten het zullen overleven. De rentes op staatspapier zullen omhoog schieten (je denkt toch zeker niet dat Moody’s of Standard and Poor’s denken dat een verdeeld Europa zijn schulden wel afbetaalt) en geloof mij, het is niet prettig om schulden af te betalen die niet aangegaan zijn in jouw eigen naar beneden dwarrelende munt maar bijvoorbeeld dollars.

Iedereen denkt dat de Noord-Europese landen van die fijne stabiele en hooggewaardeerde valuta zullen krijgen maar als hun financiële sector onderuit gaat, dan geeft niemand een dollarcent voor de mark of de gulden.

Het is maar zeer de vraag of dan het Europese vrijhandelsstelsel overeind blijft. De Europese regeringen zullen elkaar in zo’n situatie immers heel veel gaan kwalijk nemen, elkaar de schuld van de nieuwe crisis in de schoenen schuiven, zoals nu al gebeurt in het kader van die kwaadaardige  en contraproductieve PIGS-taal. De ineenstorting van de euro en Europa heeft immers laten zien dat je er als puntje bij paaltje komt alleen voorstaat. Afzonderlijke landen gaan zich beschermen met invoerrechten. Of ze grijpen naar het oude instrument van de clearing. Daar is in de vorige crisis – die van de jaren dertig – ook veel schade mee aangericht. Landen met een clearing overeenkomst strepen elk rekeningen voor importproducten tegen elkaar weg. Dat wil zeggen: het werkt een beetje ingewikkelder maar het netto resultaat is dat geen van de betrokkenen de eigen valuta aan het buitenland kwijt is. Een ander middel zijn exportquota. Je spreekt met een ander land af hoeveel van een bepaald product dat in een jaar maximaal bij jou op de markt mag brengen.

Dit alles zou bij elkaar inderdaad leiden tot een nieuw soort stabiliteit, maar wel op een veel en veel lager welvaartsniveau dan we nu kennen. Met de gulden komen dan inderdaad de jaren vijftig terug. Europa wordt dan een verdeeld en verarmd huis dat op geen enkele manier de concurrentie aan kan met de delen van de wereld waar het echte geld wordt verdiend. En begin nu niet over Zwitserland. Zwitserland is in feite een free-rider in de EU dat wel de voordelen geniet maar niet gebonden is aan de bijbehorende verplichtingen. Als het gulden-scenario werkelijkheid wordt, gaat het mee de put in.

Een week geleden nam Italië maatregelen om een schuldencrisis te voorkomen. Een set bezuinigingen en zo. In het nieuws daarover raakte ondergesneeuwd dat China de laatste dagen veel Italiaans staatspapier heeft gekocht… Het zal ook interessant zijn om de regeringen van het nieuwe verdeelde Europa met hun oninteressante muntjes te zien bedelen om energie bij de oppermachtige Russen en de heersers van het Midden-Oosten.

De enige manier om zonder al te veel kleerscheuren uit deze situatie te komen is een gereguleerde afwaardering van de bestaande schulden, bijvoorbeeld door een forse verlaging van de door de schuldenlanden te betalen maximale rente. Het geld van de belastingbetaler dat anders naar bodemloze putten zou gaan, wordt nu gebruikt voor een overname en een herstructurering van die banken en andere instellingen die zich rijk gerekend hebben aan de lekkere hoge rentes die ze van schuldenlanden konden vragen en de lekkere hoge premies voor de faillisementsverzekeringen. Zij hebben bewezen het kapitalisme van de eenentwintigste eeuw niet aan te kunnen. Ze krijgen geen gratis geld. Ze worden overgenomen. Daar zal het in vele kleine stapjes op neerkomen.

Het wordt trouwens tijd dat Europa echt gedemocratiseerd wordt. Dat is alleen mogelijk, als de Europese Commissie wordt uitgebouwd tot een soort regering die verantwoordelijk is aan het Europees Parlement. Een radicale democratisering aan de top is essentieel voor de geloofwaardigheid van het Europese project.

Anders worden we straks wakker in een nachtmerrie die gulden heet.

Update: donderdag 21 juli

Op donderdagochtend meldde het Journaal dat president Sarkozy en bondskanselier Merkel er helemaal uit waren en een compromis hadden gesloten. Dit toont glashelder aan hoe noodzakelijk een echte democratisering van de EU is. Oom Nicholas en tante Angela hebben een afspraak gemaakt. Ze houden die nog even geheim maar donderdagmiddag mogen alle kindertjes in de mooie kamer gaan zitten en dan zullen oom en tante het allemaal vertellen.