Een eerlijk klimaatverdrag

De vraag op de klimaattop in Parijs is simpel. Er is een totale hoeveelheid CO2 die we mogen uitstoten volgens de klimaatwetenschap: het ‘emissiebudget’ van de wereld. Tweederde is al opgesnoept in de afgelopen eeuwen, vooral door Europese landen en de VS. Nog eenderde over. Hoe gaan we dat verdelen?

Zo wordt de situatie beschreven in een schitterende infographic van een coalitie van bekende NGO’s (Friends of the Earth en Jubilee South). Een samenvatting:

Volgens de klimaatwetenschap hebben we een ‘emissiebudget’. Dat is de hoeveelheid CO2 die we in totaal mogen uitstoten (inclusief onze historische uitstoot) om onder de 2 graden opwarming te blijven. Dat emissiebudget is klein: minder dan 3000 miljard ton CO2.

(Noot: zelfs als we ons aan dit budget houden, is er nog steeds een kans van eenderde dat de opwarming de 2% overstijgt. Met eenzelfde kans op een vliegtuigongeluk zou niemand meer in een vliegtuig stappen, maar goed)

Tweederde van ons emissiebudget is al uitgestoten sinds mensen fossiele brandstoffen begonnen te verbranden, rond 1800.

Door welke landen? Dat hangt er sterk vanaf hoe je het berekent, aldus The Guardian. Gekeken naar de historische uitstoot per capita van landen (dus gecorrigeerd voor inwoneraantallen) is dit de top 10 van medeplichtigen:

1. Luxemburg: 1,429 ton 2. VK: 1,127 ton 3. VS: 1,126 ton 4. België: 1,026 ton 5. Tsjechië: 1,006 ton 6. Duitsland: 987 ton 7. Estland: 877 ton 8. Canada: 780 ton 9. Kazachstan: 682 ton 10. Rusland: 666 ton

De top tien bestaat uit vooral Europese landen en de VS. Een groot deel van het internationale emissiebudget is al opgegaan aan de industriële ontwikkeling van deze gebieden.

En nu? Terug naar de infographic. Momenteel stoot de wereld zo’n 50 gigaton CO2 per jaar uit. Als dat zo doorgaat is ons emissiebudget over 14 jaar op, waarna we de CO2 uitstoot plotseling zouden moeten verminderen tot nul.

Het is natuurlijk veel logischer om de uitstoot geleidelijk af te bouwen vanaf vandaag (eigenlijk eergisteren al). Dat zou er ongeveer zo uitzien:

Worden er stappen gezet in deze richting?

De VS en de EU hebben bepaalde emissietargets gesteld voor zichzelf. Als ze zich daar aan houden zullen ze in 2025 gezamenlijk zo’n 1/3e deel van het besteedbare emissiebudget van dat jaar gebruiken (31 GT in de grafiek hierboven).

Let wel: in de VS en de EU woont slechts zo’n 1/9e deel van de wereldbevolking.

Taart Stel, je bent op een verjaardagsfeestje met 9 mensen. Er is één slagroomtaart. Één persoon eet eenderde deel van de slagroomtaart op. Op eerdere feestjes gedroeg die persoon zich ook al zo, of nog erger.

Uiteindelijk is slagroomtaart ongezond. Gewoon niet eten is het beste voor iedereen.

Maar zolang er nog geen gezondere hapjes zijn gekookt en er wel honger is, is het wel zo eerlijk om de taart eerlijk te verdelen. En nóg eerlijker is het juist een groter stuk af te snijden voor degenen die er vroeger minder van gesnoept hebben. Niet andersom.

G77, verenigt u! Bij gebrek aan een almachtige wereldoverheid hangt een klimaatverdrag en de handhaving daarvan af van onderling vertrouwen tussen landen en de morele legitimiteit van het verdrag zelf. Oftewel, het zal een bindend maar ook een eerlijk verdrag moeten zijn. Een oneerlijk verdrag zal moeilijk te handhaven zijn, of op termijn weer verscheurd worden.

De klimaattop in Copenhagen in 2009 mislukte gedeeltelijk omdat de rijke landen der aarde niet in wilden gaan op de eisen van ontwikkelingslanden. De ontwikkelingslanden, verenigd in de G77, organiseerden zelfs een ‘ walk-out ‘ uit protest. Het was chaos op de klimaattop en het resultaat was slap.

Kunnen we in Parijs wél tot een eerlijke verdeling van het laatste deel van ons emissiebudget komen?