Dwalen door je brein

Op bewijs gebaseerde therapie. Of EFT, Evidence based relatietherapie. Het is in de wereld van psychische hulpverlening niet makkelijk zaken in goed Nederlands te benoemen laat staan het genoemde begrip in zijn volle betekenis overeind te houden. ‘Op bewijs gebaseerd’ is immers net zo’n loze kreet als ‘wetenschappelijk bewezen’. Door wie, waar, hoe en onder welke omstandigheden is wat eigenlijk bewezen? ‘Duizenden tevreden cliënten gingen u voor’. Vooral een loos zinnetje uit de vroege reclame-periode maar in het gehoor in elk geval een redelijker argument. ‘Empirisch bewezen’? Hoe bewijst een therapie zich?

In een eerdere observatie (Taalstrijdigheden) noemde ik het begrip ‘Patiëntgerichte Therapie’, in het woud van psychotherapeutische begrippen ook wel aangeduid als ‘Cliëntgerichte Therapie’. Zonder nadere precisering voor leken volstrekt onduidbare begrippen. Er worden in Therapieland inmiddels zo veel nuanceringen gebruikt dat ze de psychologische pet te boven gaan. Al die differentiaties betreffen vooral verschillende methodieken met dezelfde, uiteindelijke doelstelling.

Therapieën als EFT blijken dan ook nog eens vooral uit de koker van éen wetenschapper/doctor voort te komen. Persoonlijke inzichten en ervaringen die langzaam de vorm aannemen van door anderen gevolgd en/of overgenomen methoden. Wetenschappelijk zeer glad ijs. Zelfs Freud en Jung werden, en worden, nog altijd met argusogen bekeken. Wetenschap is zelden een aangelegenheid van: één man-één visie. Inzicht, begrip en ‘onomstotelijk bewijs’ worden verkregen door een groep wetenschappers. Genieën die in hun eentje een geheel nieuwe tak van wetenschap ontwikkelen zijn op de vingers van één hand te tellen.

Derhalve ontstaat er natuurlijk een groep mensen die alle (para-)psychologie en therapie als niet-wetenschap bestempeld maar dat is wel heel kort door de bocht. Wat is ‘bewijs’ in een wereld die zo uit maatwerk bestaat, zo op het individu gericht dat men daar een algemene noemer aan kan hangen? Flauwe omdraaiing is: er hebben zoveel mensen baat bij therapie dús werkt het.

En daar ben ik weer aan het begin van mijn betoog. Psychotherapie is wellicht het ultieme parapluiebegrip. Cognitieve gedrags-, Integratieve-,Groeps-, Systeem-, Relatie-, Emotioneel gefocusde-therapie. Zoveel variabelen lokken uiteraard hoon en onbegrip uit bij de minder avontuurlijk aangelegde geest.  Voor verandering dient men immers wel een open fontanel te houden.             

‘Er in geloven’ is onzin, geloof is voor de kerk, ‘Er voor open staan’ is alles dat telt. Het wezen van therapie is uiteraard de interactie met dat andere associatieve brein. Een zekere overgave die velen er bij voorbaat van doet afzien. Ook verwatert die fascinerende waaier aan therapiën tegelijkertijd het begrip en bemoeilijkt het nu juist díe therapie te volgen welke past.

En weer een splitsing in de weg. Hoeveel therapie moet er gevolgd worden alvorens men die ene, passende vorm gevonden heeft? “..Mensen die minder lineair denken zullen sneller de mist ingaan..” las ik laatst. Aha, daar is het wellicht aan te wijten. Ik denk primair secundair, liefst zonder enige begrenzing door tijd (immers niet bestaand) en ruimte. Tertiair denken is ook een hobby. Para-lineair? Zou Omniair geen fraaie suggestie zijn voor het alle kanten op denkende brein? (de afgrijselijke marketingterm ‘Omnichannel-denken’ mag wat mij betreft liever vandaag dan morgen met de vuilnisman worden meegegeven). Klinkt wel een beetje als een vliegtuigmaatschappij (“Fly Omniair”) maar geeft mijns inziens perfect aan met welk soort brein men van doen heeft.

Lelijke termen als ‘out-of-the-box-denken’, ‘omdenken’ of ‘buiten de lijntjes kleuren’ kunnen dan allemaal het raam uit. Een Omniair brein denkt en redeneert onbegrensd of zou een mens te allen tijde een grens nodig hebben om niet stapel krankzinnig te worden? Als je een uitje kunt fruiten, zou fruit zich dan ook kunnen uiten? Niets krankzinnigs aan eigenlijk, de wereld wordt er alleen maar vrolijker van.  

“Één arbeider bouwt een huis in dertig dagen, dus dertig arbeiders een huis in één dag. Wie heeft er nog zo’n voorbeeld? Ja hier meester: Één schip vaart in dertig dagen naar Amerika dus dertig schepen in één dag! Toen werd die leraar giftig want hij kon de fout niet vinden”, de briljante conferencier Fons Jans dacht ongetwijfeld omniair.

De windsels van onze telefooncentrale kunnen veel aan, heel erg veel. Nog altijd gebruiken we maar een klein deel van onze hersencapaciteit dat tot nog toe alleen door drugs en medicatie verder ontsloten kan worden. Risicofactoren waaraan niet iedereen, inclusief ik, zich graag aan blootgeeft. Zou therapie dan toch het instrument zijn tot de verdere verovering van het brein?

cc-foto: john hayato