Dus zonnecellen leveren vooral stroom als die niet nodig is...

Als jij stroom levert aan de energiemaatschappij, wil die daar geld voor hebben en ook als jij elektriciteit afneemt. Deze indruk heeft de energieleverancier Vandebron ongetwijfeld bij het publiek gevestigd, nu het bedrijf besloten heeft klanten te straffen voor het aanbieden van zelf geproduceerde energie. Wat erger is, in de media wemelt het van experts en economen die nauwkeurig uitleggen hoe nodig het is. Het AD kopte zelfs: Het klinkt gek maar 'de vervuiler betaalt'.

Er is nog een twééde indruk gewekt: Zonnepanelen leveren kennelijk de meeste stroom als er geen of weinig vraag naar is. Als mensen veel behoefte hebben aan elektriciteit zoals 's avonds na het werk, komt de stroom ineens uit de grote kolen- en gascentrales. Dan is het kassa voor de leveranciers.

En dan is er de derde fatale indruk: Jan Lul heeft zich weer eens bij de neus laten nemen met zijn zonnepanelen op het dak.

Men beweert dat het afstraffen van zonnepaneelbezitters met een grote productie eerlijk is omdat de kosten daarvan nu over alle gebruikers worden uitgesmeerd zodat de mensen die hun elektriciteit nog voor 100% uit grote centrales betrekken – op kolen, gas of via kernsplijting – er op dit moment aan meebetalen. Het betreffende bedrag wordt geschat op een euro of zeventien per maand.

Met andere woorden: alle klanten van alle energiemaatschappijen in heel Nederland betalen mee aan de schade die zonnepanelen aanrichten. Hoe komt dat? Omdat de netten kennelijk niet bestand zijn tegen de grote hoeveelheden stroom die ze nu al regelmatig leveren. De zaak loopt spaak als die stroom niet tegen welke prijs dan ook wordt doorgeleverd en soms is die zelfs negatief. Tegelijkertijd. Je kunt ook zeggen: het is het kapitalisme in optima forma. Als de kleine man een product levert, krijgt hij een minimumprijs. Als er schaarste heerst berekenen groothandelaars het toptarief.

Als het straks winter is en de ene grijze dag op de andere, betalen we met zijn allen de hoofdprijs. In de media praat men dan over offers en dat het allemaal de schuld is van Poetin. Tegelijkertijd kunnen in zeven provincies nieuwe bedrijven geen aansluiting op het stroomnet krijgen omdat het nu al bijkans overbelast is. Een grote meneer van Stedin verklaarde enige weken geleden dat vanaf 2025 ook de leveringszekerheid van gewone burgers  thuis in gevaar kan komen. 

Er ontvouwt zich een energiecrisis die alle plannen om van fossiele brandstof af te gaan totaal overhoop haalt. En die in zijn uitwerking bovendien een noodlottige invloed zal uitoefenen op het vertrouwen van het publiek in de zaakkundigheid van de politiek.

Misschien kunnen we dát eens centraal stellen in de komende verkiezingsstrijd en niet de abstracte vergezichten over een toekomst zonder fossiele energie versus klimaatwapperij.

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de talenkennis van de Nederlanders.