DUO blokkeert paspoorten van oud-studenten in het buitenland met onbetaalde studieschuld

De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) laat oud-studenten met een onbetaalde studieschuld die in het buitenland wonen hun paspoort niet verlengen. Op die manier wil de dienst afdwingen dat deze personen een betalingsregeling aangaan. Zo niet, dan komen ze flink in de problemen. De Nationale Ombudsman heeft kritiek op de werkwijze. Dat blijkt uit berichtgeving van Trouw.

Volgens de krant heeft DUO geen zicht op ongeveer een kwart van de 100.000 Nederlandse oud-studenten in het buitenland. Bijvoorbeeld omdat hun adres niet bekend is. Van die groep heeft zo’n 80 procent een betalingsachterstand op de studielening. Is het verschuldigde bedrag meer dan 5000 euro, dan laat DUO het paspoort opnemen in een register. Wie daarin staat, kan vervolgens zijn Nederlandse paspoort niet meer verlengen tot er een betalingsregeling is getroffen. Zodra dat is gebeurd, wordt het paspoort voor korte tijd verlengd. 

Trouw sprak met enkele personen die door DUO in dit register zijn opgenomen en tekent op:

Een oud-student die in Oostenrijk woonde verloor naar eigen zeggen zijn baan omdat hij zijn paspoort niet kon verlengen. Een ander in Argentinië kon zonder geldig paspoort geen verblijfsstatus aanvragen, waardoor hij geen recht meer zou hebben op belangrijke medicatie.

Het zou in deze gevallen gaan om mensen die sowieso niet hoefden terug te betalen omdat hun inkomens ontoereikend zijn. Maar omdat ze de juiste gegevens niet hebben doorgegeven, zijn ze volgens DUO in gebreke gebleven. Eigen verantwoordelijkheid, benadrukt de dienst die het blokkeren van het paspoort ‘een proportioneel middel’ noemt. 

De Ombudsman erkent dat een paspoortsignalering weliswaar wettelijk gezien in orde is, maar vindt de blokkade voor oud-studenten die wel contact hebben met DUO een te zwaar middel: ‘Je kan betaling niet afdwingen als de oud-student het simpelweg niet op kan brengen. Blokkeer je toch iemands paspoort, dan is dat al snel onbehoorlijk omdat het enorme gevolgen kan hebben voor het sociale of werkleven van de oud-student.’