Het nieuwe goedkoop slaat de bodem uit onze economie
De Ierse keten Primark opent zijn eerste vestiging in de Brusselse Nieuwstraat (DM 8/12). Mocht u zich erheen willen spoeden voor de kerstinkopen, dan bedenkt u zich het best. Een kerstgeschenk van dumpwinkels als Primark is een vergiftigd geschenk, een geschenk waarmee u de welvaart en uw waardigheid in gevaar brengt.
Karl Marx beschreef religie ooit als opium van het volk. Het maakt mensen sloom en dociel. Nu mensen niet langer in een hogere macht geloven, zijn ze overgeschakeld op iets wereldser: dumpingprijzen. Met miljoenen tegelijk worden ze bekeerd tot de prultempels waar draagtassen vol geraken zonder dat daarvoor de bankrekening leeggemaakt hoeft. Het hoeft niet te verbazen dat die opmars van ketens als Action Shop en Primark samenvalt met een periode van maatschappelijk verval. Maar net als bij opium wordt dat verval door de koopkrachteuforie aangewakkerd.
Voor wie nog nooit de binnenkant van een dumptempel heeft gezien: het is overweldigend. Omdat zowat alles fluoresceert, is het alsof je de hemel zelf binnenstapt. Je loopt er langs een overvloed aan kleuren als op een eindeloos carnaval. De hemel en carnaval op één plek: wat een contrast met de echte wereld. Daarnaast zijn er onweerstaanbare promo’s die vanuit de rekken naar je lonken: een groot pak tortillachips voor 50 cent, teenslippers voor 1 euro, een jurk voor 6 euro, schoenen voor 8 euro, een zwembad voor 9 euro en iets wat op een echte barbecue lijkt, voor 12 euro.
Wat goedkoop is, verkoopt. Dumpwinkels schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Hun succes steunt niet eens op een uitgekiend businessplan, op een geweldige marketingstrategie, of op kwalitatieve producten. Ze hoeven maar te wachten op het groter worden van de schare Europese armen. Hoe meer zij moeten spenderen aan huisvesting, verzekeringen, medische zorg en transport, hoe meer ze erop gebrand zijn om zo veel mogelijk uit het resterende budget te halen.
Ik begrijp die reflex, maar eigenlijk maken dumpwinkels het de mensen onder aan de samenleving alleen maar moeilijk. Zij veroorzaken een prijscascade waardoor jobs en kwaliteitsnormen op de helling komen te staan. Ze zetten toeleveranciers en producenten in Europa nog meer onder druk. Ze verhogen ook de handelstekorten, omdat veel goederen niet langer worden geproduceerd door lokale ondernemingen. Het nieuwe goedkoop slaat de bodem uit onze eigen economie.
Marx zou hier zelf aan hebben toegevoegd dat een vals gevoel van welvaart leidt tot onverschilligheid bij de bevolking in de lagere klassen, terwijl zij net op de barricades zouden moeten springen. Ook de stakkers van onze samenleving zouden moeten inzien dat er iets niet in de haak is met de dumpketens, kritischer te consumeren en hun overheden aansporen tot actie. Het is te gemakkelijk om een petitie te tekenen tegen een groot merk nadat er weer eens een fabriek in Bangladesh is afgebrand om vervolgens meteen weer het karretje te vullen met spullen uit datzelfde soort fabrieken.
Maar ook onze overheden hebben boter op het hoofd. Hoe vaak hebben we politici niet horen vertellen dat deze stortvloed van veel te goedkope goederen de koopkracht versterkt? Overheden bezondigen zich graag aan zo’n kortzichtig consumptiepopulisme. Betekent dat dan ook dat we de industrie volledig mogen afschrijven indien het nieuwe opium zich uitbreidt naar andere sectoren – de farma of de automobiel?
De overheden gingen ook in de fout door aan lokale producenten strikte normen op te leggen, maar tegelijkertijd de invoerders vrij spel te geven. Zoals er regels zijn voor weggebruikers, moet men soms regels invoeren om de consument te beschermen tegen zichzelf. Overheden hebben daarbij een onderwijssysteem ontwikkeld dat jongeren twaalf jaar lang klaarstoomt tot producenten, maar hen niet leert hoe ze hun inkomsten goed moeten besteden. De enige weg uit de impasse tussen ‘meer’ en ‘minder’ in het economische debat… is beter.
Dan is er nog China. Het ziet er steeds meer naar uit dat China een omgekeerde opiumoorlog op ons loslaat. Net zoals de westerse grootmachten in de negentiende eeuw het afbrokkelende Chinese rijk dieper in de put duwden door de bevolking verslaafd te maken aan opium, lijkt China nu de westerse consumenten te verknechten door goedkope goederen bij ons te dumpen en zo zijn eigen industriële overcapaciteit onder controle te houden.
We zouden China echter een plezier doen door onze eigen kwaliteitsnormen opnieuw op te vijzelen en dus onvermijdelijk ook die van hun bedrijven. Het volgende gevecht om welvaart moet draaien om kwaliteit, om creativiteit en om meer mensen toe te laten te consumeren en te produceren in waardigheid. Want dat is precies wat dumpwinkels doen. Ze dumpen niet alleen onze prijzen, maar ook het kostbaarste goed: onze waardigheid.
Overweegt u een écht kerstgeschenk voor uw familie, laat dan Primark of Action Shop links liggen. Of beter nog: dump gewoon de dumpwinkel.
Jonathan Holslag is docent internationale politiek aan de Vrije Universiteit Brussel en auteur van ‘De kracht van het paradijs: hoe Europa kan overleven in de Aziatische eeuw’.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd bij in de Vlaamse krant De Morgen
Het beleid van de laatste jaren heeft er toe geleid dat juist die zaken die prijsvechters zijn goed gedijen .Uiteindelijk heeft de onderklasse wel eens wat nieuws nodig .Of is het de bedoeling dat de onderklasse er bij loopt als SPEKMAN .
Had de schrijver gezegd dat geld opium is en daar moeten we afstand houden, en ook om onze vaardigheid niet te verloochenen gewoon naakt op straat lopen.
Wat nu ook wordt gepreekt is de eigen markt, eigen kapitaal, eigen winst veilig te stellen, door de goedkope internationale producten onze rug te keren. En wat doet onze kapitaal inmiddels in China? Ook preken ze daar van deze goedkope praatjes, wat echter de echte opium is voor het volk!
Als jij je I-phone, I-pad en I-book dumpt dan overweeg ik om wat minder vaak bij prijsknallers te shoppen.
Maar goed, elite speeltjes veroorzaken natuurlijk geen massale zelfmoorden en kinderleed? Toch?
Zulks een elitair gebral is een blamage voor West Europees denken. Het is goed om je bewust te zijn van bepaalde zaken maar kijk ook eens rond in je eigen speelgoedmand?
Je kan wel een heel academisch betoog houden wwarom Primark zo slecht is maar zolang de gewone man/vrouw aan alle kanten wordt uigeknepen zal deze en soortgelijke winkelketens niet minder populair worden.
Winkels als Primark spelen in op een tendens: de verarming van de middenklasse. Marx had het over de strijd tussen de klassen, het gapende gat tussen (geen belastingbetalende) kapitalisten en (teveel belastingbetalende) loonslaven. Gerald Ford had zijn T-Fordje en was zo slim om zijn arbeiders voldoende te betalen zodat ze zijn autootje konden kopen, want anders verdiende hij niets: mooi voorbeeld van win-win.
Sinds Ford zijn ook de vrouwen gaan werken, zijn mannen en vrouwen meer uren gaan werken en hebben de kapitalisten als derde een list in stelling gebracht: lenen. Heel mooi: je krijgt je geld weer terug en je hoeft je arbeiders geen opslag te betalen. Door de jaren heen is het gecorrigeerde loon nauwelijks gestegen en draaien bedrijven miljoenenwinsten.
Primark is het zoveelste exponent van schandalige uitbuiting: enerzijds de Chinezen die voor een apppel en een ei spijkerbroeken in elkaar zetten en anderzijds consumenten wiens loon nauwelijks gestegen is en vaak wel naar winkels als Primark moeten om te overleven.
Ik hoop dat de vakbonden en werknemers nu eindelijk eens gaan beseffen dat na al dat zuur het tijd is voor een hele tijd zoet: er is geld zat, het zit alleen in de verkeerde zakken, het is tijd voor verandering.
Dan ook maar meteen de HEMA, Blokker, Kruidvat, Lidl, Aldi en dergelijke winkelketens opdoeken want die hebben de individuele, ondernemers, als daar onder andere zijn : kruidenieres, winkels in huishoudelijke goederen enzovoort, van de markt gedrukt. Toch?
Als je een inkomen hebt van 40.000,vermijd dan vooral, omwille van uw schone geweten, de Primark. Als je een inkomen hebt van 40.000, vermijd dan vooral, omwille van uw schone geweten, uw gewone groenteboer, of nog erger, uw groenteafdeling van uw supermarkt Ga naar de Marqt, omwille van uw schone geweten. Betaal u vooral meer, voor uw schone geweten. O ja, voordat ik het vergeet, u denkt wille van uw schone geweten, vooral niet, "is dit wel Zuivere koffie?" U heeft flink in de buidel getast, u hebt nu uw zuivere geweten, u dient niet te klagen.
Dit stukje heeft totaal geen invloed op enig koopgedrag. Als u wilt protesteren tegen dit soort winkelketens bent u jaren te laat, als dát iets had geholpen tegen de afbraak van de kleine ondernemer versus de grote jongens die goedkoop inkopen in 3e wereldlanden.. Nu bestaan de winkelcentra vnl uit grote filiaalbedrijven. Als u zo graag productief wilt protesteren, doe dat dan tegen de toenemende armoede, waardoor veel mensen gedwongen zijn om hun inkopen te doen in voordeilg geprijsde winkels. Bijvoorbeeld tegen de hoge huurprijzen, de hoge zorgverzekeringen, tegen de verlaging van de bijstand en de aangescherpte participatiewet v/a 1 jan. 2015, waar werkelozen gedwongen moeten gaan verhuizen (tot 300 km) enz enz.
Och, ze verkopen voornamelijk restpartijen. Maar de kringloopwinkel is natuurlijk nog veel goedkoper, waar vind je nog een supertrash jurkje voor 3 euro?
Action is een goeie winkel! Naar de komst van Primark zie ik uit. Ik ga naar Lidl, Aldi en Jumbo, en de gegrillde kip haal ik bij Deka, groenten teel ik zelf.
Of moet ik in ´waardigheid´ op een houtje bijten of gaan stelen? Als het nodig is ga ik heus wel op de barricade.
Er zijn helaas teveel mensen die zich dit soort elitaire gezichtspunten niet kunnen veroorloven..
"Dump de dumpwinkel" aan wie wordt dit gevraagd? En wie zal dit doen? Het is een loos verzoek.
Dhr. Holslag zal het vast "overdrachtelijk" bedoelen, maar pleit dan direct voor "kwaliteit van leven" in plaats van een symbool te bekritiseren. Stel het neo-liberalisme aan de kaak en niet de mens die genoegen moet nemen met winkels als de Action.
Treurig verschijnsel omdat mensen krom liggen voor huisvesting ziektekosten en omdat er aan de onderkant in het midden steeds meer wegbezuinigd wordt.
Net zoiets als ik laatst las:
Een bijwonen van een "uitgebreid luxe kerstdiner" wat ten goede komt aan de voedselbank.
In en in treurig.
The "Race to the bottom" , we zitten er midden in.
Dit kan je de klanten niet kwalijk nemen. Het is een van de gevolgen van het slopen van de koopkracht.
En niemand kan mij vertellen dat het niet voorzien was. In tegendeel, er is een politieke stroming die dit beleid ten koste van alles wilt voortzetten.
Zullen we dan ook maar de Aldi, de Lidl en de Wibra verbieden? Introduceren we gelijk een nieuw keurmerk. "Goedgekeurd door de elite".
Dan kan voortaan iedere arme sloeber met waardigheid winkelen.
Erst kommt das Fressen, dann die Moral. Zolang het vrij besteedbaar inkomen van mensen alleen maar daalt zullen de Primarks en co nog veel betere zaken gaan doen.
Zonder grenzen vloeit alles naar het putje.
En dat is precies wat de neoliberalen willen.
Ongebreideld kapitaal, ongebreidelde arbeid,
ongebreidelde markten, ongebreideld verdienen (voor enkelen), ongebreidelde armoede (voor velen).
Dat is precies het dilemma...
Geld ook voor de voedselindustrie. Kiloknallers zijn voor bijstandontvangers vaak de enige optie om af en toe vlees te eten.
U heeft (blijkbaar) makkelijk praten maar een boel mensen kopen uit pure noodzaak bij zaken als de Primark.
Gewoon omdat ze niet genoeg geld hebben voor die dure winkels waar u naar verluid zo graag inkopen doet....
"een boel mensen kopen uit pure noodzaak bij zaken als de Primark"
En dat moet dan een excuus zijn voor the race to the bottom, waar ze vervolgens weer over klagen omdat ze daar ook slachtoffer van zijn?
Die pure noodzaak is bovendien uiterst kwestieus, want mensen kopen daar vaak dingen die ze helemaal niet nodig hebben of ze kopen veel meer dan ze nodig hebben. Dus hoezo noodzaak?
Mensen halen bij de Primark en de Action veel troepjes en versierseltjes die nou bepaald geen eerstelevensbehoeften zijn. Niet omdat ze het nodig hebben maar omdat het zo lekker goedkoop is.
Vertel mij maar waar de grens ligt waarop het nog acceptabel is om over de rug van anderen boven je stand te leven. Hoeveel relatieve luxe moet iemand hebben voordat je hem op zijn moraal aan mag spreken?
Dat garandeert ook niet dat je dan een broek koopt die niet in Bangladesh of China gemaakt is. De duurste merken hebben dikwijls de vuilste handen. De belachelijke prijzen die voor die dure merken gevraagd worden zijn waanzin die nodig is om de waanzin van al die reclame te betalen, plus de waanzinsalarissen van de bedrijfstop.
Dit artikel legt mooi bloot wat er mis is in Nederland en Europa: veel te veel mensen met veel te lage inkomens en veel te hoge vaste lasten. Daardoor hebben ze niet voldoende geld over om eerlijk geproduceerde kleren en andere spullen te kopen.
Zolang de inkomens aan de onderkant ontoereikend zijn om normaal van te kunnen leven hebben de dumpwinkels alle kansen van de wereld. Als je geen geld hebt voor eerlijke kleren dan koop je die winterjas en die schoenen voor je kinderen bij de prijsvechter, zo simpel is het.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste nieuws?
Meld je hieronder aan voor de nieuwsbrief van de Joop redactie die binnenkort van start gaat. Wekelijks ontvang je de beste artikelen, opinies en aanraders in je inbox.