Duitse activisten plakken zich aan het plaveisel vast voor een burgerberaad over de klimaatcrisis

Misschien is dat voor ons in Nederland ook wel een goed idee.

Als je het van grote afstand beziet, zou je denken dat heel Berlijn is platgelegd door de Letzte Generation, het Duitse equivalent van Extinction Rebellion. Maandag werden op meer dan veertig plekken wegen geblokkeerd, maar de stad is zo groot dat je er weinig van merkt tenzij je in de buurt van de actie iets te zoeken heb.

De hele ochtend deden zich tonelen voor die wij uit Nederland goed kennen. Activisten plakten zich vast. De politie reageerde met aceton en in sommige gevallen een drilboor om een milieubewuste hand met asfalt en al van het wegdek te scheiden. De acties gaan de hele week nog door. Er staan meer protestdemonstraties op het programma, woensdag om half twaalf "na de brunch" vanaf de St Thomaskirche en de volgende twee dagen om drie uur vanaf het Marx-Engels Forum. Met ingang van 1 mei begint een nieuwe serie manifestaties.

De politie zette 500 manschappen in om de acties van maandag te beëindigen. Dat was rond twee uur gelukt. Ze hielden daarbij 200 personen aan. Veertig van hen bevonden zich die avond in Polizeigewahrsam. Dat is een soort preventief arrest om te voorkomen dat je meteen weer terug gaat om actie te voeren. De politiebond beveelt deze aanpak sterk aan, naast snelrecht. Er zijn inmiddels acht boze automobilisten opgepakt die demonstranten te lijf wilden gaan. Hun zaak wordt voorgelegd aan het openbaar ministerie.

Bij de politiek krijgen de activisten uiteraard niet de handen op elkaar, ook niet bij de Groenen, nu met de SPD en de liberale FPD verenigd in de zogenaamde "stoplichtcoalitie". Over het algemeen begint men te zeggen dat men de zorgen van de activisten deelt. Een vooraanstaande FPD-er noemde ze zelfs "edel". Daarna prees hij regeringsplannen om Autobahnen te verbreden want verkeersopstoppingen dragen bij aan de CO2-uitstoot.

De Berlijnse wethouder Spranger (SPD) heeft inmiddels de politie gedankt voor de succesvolle beëindiging van de blokkades. De minister van binnenlandse zaken Nancy Faeser, ook SPD, verklaarde: "Ik heb niet het minste begrip voor de acties". Ze riep burgers op geen eigen rechter te spelen. Omid Nouripour, de voorzitter van de Groenen, sprak zijn twijfel uit over het nut van de acties. Volgens hem leiden zij het publieke debat af van de klimaatproblematiek in de richting van ordehandhaving en dat dient de goede zaak niet.  

Wat is die goede zaak dan? Letzte Generation stelt in deze reeks demonstraties maar één concrete eis. De Duitse bondsdag moet rond de klimaatcrisis een maatschappelijk beraad organiseren, een Gesellschaftsrat. Deze bestaat uit door het lot aangewezen burgers, zoals dat bij ons wordt bepleit door de Vlaamse schrijver David van Reybrouck. Gespreksthema: hoe krijgen we Duitsland in 2030 klimaatneutraal? Het beraad dient te komen met concrete voorstellen aan de politiek.

De acties gaan door tot deze raad wordt gevormd, belooft Letzte Generation.

Misschien is dat voor ons in Nederland ook wel een goed idee.

Aanvulling dindagochtend: de vijftig activisten in preventieve hechtenis zijn aan de rechter voorgeleid, die hen onmiddellijk in vrijheid stelde. Dit betekent niet dat zij vrijuit gaan. Ze behoren ongetwijfeld tot de 260 personen die een aanklacht aan hun broek kunnen krijgen.

Inmiddels gaan de aanvallen vanuit de politiek op de actievorm van Letzte Generationn door. Wethouder Spranger beweert dat tijdens de acties zeventien ziekenauto´s in de file terecht kwamen. Hoe lang ze daar gestaan hadden, wist ze niet. Alsof in de wereldstad Berlijn ambulances nooit tegen een verkeersopstopping aanlopen. Ook de brandweer heeft zich gemeld. Die wijt een vals alarm aan de activisten.

Alle blokkades hadden sinds februari bij elkaar 315 minuten vertraging opgeleverd. Bjiran-dir Sarai, de algemeen secretaris van de FDP, stelt dat dit soort acties de maatschappij splijt. Daarom is de bescherming van het klimaat een slechte dienst bewezen. Bärendienst heet dat in de clichétaal van de Duitse politiek.

Volgens de secretaris generaal van de CDU Mario Czaja is een hele stad gegijzeld. De politici van links tot rechts lijken er belang bij te hebben het effect van de blokkades zoveel mogelijk te overdrijven. Zo kunnen zij van de inhoud wegblijven en juist de activisten verwijten dat ze het klimaat schaden. De indruk bestaat dat ze daarmee succes hebben. Alleen kleine linkse groepjes toonden zich solidair met de blokkades. Zo vertrok er maandagochend een kleine demonstratie van fietsers die de blokkades afreden. 

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groninger aardgas evenmin.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: de Amazone