Droombeeld

Tijd is een illusie. Desondanks hanteren wij haar dagelijks als een ter zake doende entiteit. Niet geheel merkwaardig. De mensheid heeft sinds het begin van zijn bestaan de dwingende behoefte alles om zich heen, dus ook het onzichtbare of onbestaanbare, te benoemen. Te kaderen, en in het geval van ‘tijd’ te duiden als een maatstaf waarlangs zijn leven verloopt. Dat klinkt wellicht wat abstract maar is niet meer dan de ontegenzeggelijke, barre waarheid.

Waarom zovelen zich voegen in deze zelfbedachte begrenzing laat zich raden. Mensen zijn per definitie groepsdieren, bang in het donker en bang voor het onduidbare. Een mondiale afspraak geeft houvast.

De tijd als wrakhout om je aan vast te klampen in zeeën van onzekerheid, het heeft veel weg van een religie. Met dat allesoverheersende tijdsbesef heeft de mensheid zichzelf in feite van onzichtbare handboeien voorzien. Geknecht als het ware, en dat is dan weer wel merkwaardig. Waarom malen om de tijd? De tijd vermaalt ons vanzelf wel.

Hoe onbestaand tijd is duiden onze dromen ons. In enige minuten maken we wereldreizen, lopen lange afstand-marathons of putten ons uit in het beleven van avonturen die in wakkere toestand de duur van een mensenleven hebben. Daarbij slapen we ongeveer een derde van ons leven.

Belangrijk genoeg dus om die periode in kaart te brengen. Waarom en wat gebeurt er in die weerloze staat? Ons slaapproces is redelijk in kaart gebracht maar over met name dromen wordt op zeer verschillende wijze gedacht. Sigmund Freud spreekt van ‘secundaire processen in de psyche’.

Recentelijk pleitte slaap-onderzoeker Dr. Steven Laureys in zijn No-nonsense slaapboek voor ‘predictive coding’. Een theorie waarin onze hersenen voortdurend voorspellingen afvuurt waarbij het brein, los van onze waarneming, zélf de feedback bedenkt. Ook wordt gesproken over een ‘reset’, de hersenen verwerken allerlei opgedane ervaringen en schonen je als het ware op. Allemaal plausibel, ik houd het er als leek op dat dromen als bijwerking van het slaapproces kunnen worden beschouwd.

Ik word wakker en kijk op de klok; 03.35. Val weer in slaap en beland in een diepe, ingewikkelde droom. Sowieso droom ik vaak ingewikkelde scripts vol uitputtende (niet te reproduceren) dialogen. In een lucide moment probeer ik binnen de droom wel eens ‘uit het verhaal te stappen’ en te luisteren wát er precies gezegd wordt. Dat is dan steevast een soort jibberish wat een taal moet zijn, allerlei mensen alsook ikzelf spreken immers met elkaar, maar kritisch beluisterd tóch net geen taal is. Hoe bewuster ik de tekst probeer te ontcijferen hoe dichter bij het bewustzijn en ontwaken waardoor alles vervliegt.

Terug naar die droom. Na enige tijd besef ik ineens dat ik deze droom al eens eerder gehad heb (déjà vu) en wederom in een lucide moment besluit ik letterlijk uit de droom ‘weg te gaan’. Weg met al die oeverloze discussie en ingewikkelde situaties, laat me slapen! Het lukt, de droom binnen de droom is een bekend verschijnsel en er valt te ‘sturen’.

Nu overkomt mij iets dat ik nog nooit heb meegemaakt en zoals gezegd ik ben een zeer actief dromer (Meestal met mensen van verschillende pluimage die ik wel ken maar die elkaar nog nooit hebben gezien. Een onmogelijke toestand.). Wederom val ik in een lastige verhaallijn. Ik bezoek met nog iemand een voor ons beide onbekende, excentrieke figuur. Het huis is een onmogelijke combinatie van een rommelige bungalow die op de een of andere manier onafgebouwd overgaat in een grote tuin met waterpartij. U weet hoe dat gaat in dromen; alles kan en onlogica regeert. Er zijn veel honden aanwezig van het formaat dat je in je handplam zou kunnen houden tot maat ‘flinke sporttas’.

De excentrieke figuur heeft zich tot vage ‘kennis’ ontwikkeld die zich steeds verder ontpopt als een oeverloos zwammende irritante figuur die ook fysiek van vorm wijzigt. Verworden tot een niet onaantrekkelijke verschijning overigens maar het ergerlijke neemt langzaam aan de overhand.

Ineens besef ik dat ik ook dít scenario al eerder droomde. Wegwezen dus, dan houdt al dat vermoeidende gepraat op, en ik ‘loop’ als het ware wederom uit de droom weg. De wekker wijst nu 07.30 en ik ben in het volle besef twéé eerder gedroomde dromen áchter elkaar te hebben gedroomd in een tijdsvacuüm van ongeveer vier uur. Tot in elk irritant vermoeiend detail nog wel, hoe is dat mogelijk!? In deze staat, zo direct na het opstaan, zijn beelden nog vers maar vluchtig. Ik spring uit bed en schrijf alles direct op, een unieke en afmattende ervaring rijker maar niets wijzer.