Dromen moet je niet verbieden, ook niet in de modewereld

Super slank zijn lijkt een nieuw taboe. De eis dat fotomodellen en mannequins minimaal maat 38, maar liever nog maat 40 hebben klinkt steeds luider. Dat zou ‘realistischer’ zijn. Oftewel: ze zouden meer lijken op hoe we er zelf uitzien. Maar sinds wanneer moet kunst waarheidsgetrouw zijn? Van Hollywood eisen we ook niet dat romantische comedy’s op ons eigen leven lijken.

Bij mode worden dat soort eisen wel gesteld, maar net als Hollywood verkoopt de modewereld niet de waarheid, maar dromen. Als de modewereld aan de eisen van ‘realistische’ modellen toegeeft, storten die dromen in. Om te voorkomen dat jonge meisjes vanwege de dunne modellen een eetstoornis ontwikkelen moet daarom niet de modewereld, maar de manier waarop we naar die wereld en naar andere visuele beelden kijken veranderen. En daar mogen we soms best een hand bij geholpen worden.

Zo is nu in Israël een wet aangenomen die adverteerders verbiedt modellen met een ondergewicht af te beelden in advertenties. Ik vind dergelijke ingrijpen door de overheid betuttelend. Liever had ik maatregelen gezien die de gezondheid bevordert, in plaats van een ondergewicht afstraft. Tegelijkertijd verplicht de wet adverteerders voortaan aan te geven wanneer een foto bewerkt is met bijvoorbeeld Photoshop. Dat is een fantastisch initiatief dat ik van harte toejuich, omdat het de kijker duidelijk maakt dat de foto niet waarheidsgetrouw is.

Opiniemaker Brenda Stoter gaat op Joop.nl nog een stap verder dan Israël. Zij meent dat de gehele modewereld aan banden gelegd moet worden, want de graatmagere modellen zorgen voor eetstoornissen bij meisjes. Uit ervaring kan ze meepraten over de invloed van al die beelden. Dat is natuurlijk een aangrijpend verhaal, maar is het ook echt de oorzaak?

In de jaren 60 werd door een ultradun topmodel het ‘size zero’-tijdperk ingeluid. Ze werd op slag wereldberoemd en iedereen leerde haar kennen onder de naam Twiggy, vanwege haar fysieke gelijkenis met een twijgje. In die bijnaam schuilt de crux van het probleem. Het toont aan hoe men tegen het breekbare meisje aan keek: Twiggy belichaamde overduidelijk niet het figuur van de gemiddelde vrouw, maar was het ideaal van alles waar de popcultuur voor stond. De jeugd zette zich af tegen de oudere generatie. De modellen met rondere vormen uit de jaren vijftig werden ingeruild voor het tegenovergestelde. Als statement, niet als ideaalbeeld. Dat kwam later.

Jonge meisjes en vrouwen trekken zich al eeuwen op aan ideaalbeelden. In de jaren zestig kwam door de technologische vooruitgang de beeldcultuur in een versnelling terecht. Beelden konden makkelijker worden verspreid, waarmee de verwarring werd ingezet. De technologie en daarmee de beeldcultuur heeft sindsdien niet stilgestaan. De manier waarop wij naar beelden kijken wel.

We kijken niet verder dan het plaatje. Alle beelden die ons worden voorgeschoteld nemen we aan voor ‘waar’. We houden absoluut geen rekening met de manipulatie van beelden.

Eetstoornissen voorkom je niet door de modewereld aan banden te leggen en ‘normale’ vrouwen de catwalk op te sturen. Eetstoornissen voorkom je door de jonge meiden (en, hoewel zeldzamer: jongens) weerbaar te maken tegen de grote hoeveelheid beelden waar ze dagelijks mee geconfronteerd worden. Door het grotere plaatje te tonen achter de foto’s, achter de catwalks en achter het modellen-bestaan kan échte verandering plaatsvinden.

Van een Hollywoodfilm verwachten we een nepverhaal waar we bij kunnen wegdromen. De modewereld probeert elk seizoen weer een droom te verkopen, maar we eisen de waarheid. Simpelweg omdat die droom niet door iedereen verwezenlijkt kan worden.

Het wordt tijd dat iedereen onderwezen wordt in de werking van beeldcultuur en we ons realiseren dat de meeste dromen bedrog zijn. Van happy ends weten we dat al.

Volg Hasna ook op Twitter