Door winstbelasting corporaties verliezen we broodnodige volkshuisvesting

Meerdere hoogleraren gaven de waarschuwing al af en vorige week uitte de Tweede Kamer flinke kritiek op minister Hugo de Jonge. Als er niet wordt ingegrepen gaan de beloofde 250.000 nieuwe sociale huurwoningen er niet komen en daalt het percentage sociale huur zelfs in Nederland. De Woonbond geeft de minister twee acties op een presenteerblaadje, die ervoor zorgen dat er juist meer dan 250.000 nieuwe sociale huurwoningen bij gaan komen. Noodzakelijk om de ondertekende Nationale Prestatieafspraken na te komen en de wooncrisis op te kunnen lossen.

Bijna dagelijks horen we de tegenslagen die nieuwbouw bemoeilijken, zoals de gestegen bouwkosten en rentestijgingen. Maar de belangrijkste reden waardoor de nieuwbouw van sociale huurwoningen afgelopen jaren gestagneerd is en het percentage drastisch afgenomen is, is politieke wil. Met de verhuurderheffing als middel, hebben de afgelopen twee kabinetten de investeringscapaciteit van woningcorporaties voor nieuwbouw van sociale huurwoningen 8 jaar lang de kop in gedrukt. Deze verwerpelijke belasting is inmiddels afgeschaft, echter de vennootschapsbelasting is juist verdubbeld per 2023.

Op zichzelf is de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties al merkwaardig, want alle winst die wordt gemaakt blijft in de sector. De werkelijke aandeelhouders van woningcorporaties zijn de huurders en woningzoekenden. Extra merkwaardig is bovendien dat de zogeheten ATAD van toepassing is voor woningcorporaties: een belastingrichtlijn van de EU om grensoverschrijdende belastingontwijking tegen te gaan. Corporaties kunnen namelijk op geen enkele manier aan internationale belastingontwijking doen. Ze mogen in de nieuwe regiewet zelfs nauwelijks hun provincie uit.

Het is duidelijk nooit de bedoeling geweest van de EU om met deze richtlijn de belastingdruk voor corporaties te verhogen. Deze is wel door de Nederlandse politieke interpretatie misbruikt om de sociale huursector te laten krimpen. Door de vennootschapsbelasting en de ATAD betalen huurders via hun corporatie de komende jaren maar liefst € 1,6 miljard per jaar, zoals het ministerie van BZK berekende. Terwijl sectoren met een groot publiek belang, zoals de volkshuisvesting, juist steun verdienen van de overheid in plaats van afgeknepen te worden.

Gelukkig is de politieke wind ten aanzien van krimp gedraaid, maar het gevaar is dat de wind gaat liggen. Zwart op wit staat in de Nationale Prestatieafspraken dat de sociale huursector moet groeien. Huurders leveren hun bijdrage aan deze afspraken, zij betalen immers elke maand hun flinke huur. Corporaties investeren deze huuropbrengsten al maximaal in de volkshuisvesting. Meer huur vragen is geen optie, vorig jaar verkeerde 1 op de 4 huurders al in geldnood. Daar is de energiecrisis nog bovenop gekomen. Huurverlaging is nodig, maar dan blijft er niks over om te bouwen. Het is nu aan de minister om zijn aandeel te leveren.

Als Hugo de Jonge een succesvolle terugkeer van het ambt ‘minister voor volkshuisvesting’ werkelijk gestand wil doen, dan moet hij ruim baan geven aan de volkshuisvesters bij uitstek: de woningcorporaties. Als hij de wooncrisis wil oplossen, dan geeft hij de sociale huursector wind in de zeilen om daadwerkelijk te kunnen groeien. Dit betekent dat hij nog meer moet breken met het beleid van de afgelopen tien jaar. Daarom moeten de ATAD en de vennootschapsbelasting voor woningcorporaties afgeschaft worden. Dit stelt de volkshuisvesters in staat om bestand te zijn tegen de tegenslagen die er toch al zijn bij de nieuwbouw van woningen.