'Hoe kunnen donorkinderen er ooit nog achterkomen waar ze vandaan komen?'

Ik weet het niet meer. Ik heb nooit geweten wie en waar de andere helft van mijn familie is (en vooral wat voor achtergrond zij hebben), maar ik had hoop. Hoop toen ik ontdekte toen de DNA data bank FIOM (Federatie van Instellingen voor de Ongehuwde Moeder en haar kind ) in het leven was geroepen om matches tussen spermadonoren en hun uitkomsten te maken. Totdat Donor Detectives uitvond dat het FIOM er een zooitje van maakt.

“Waar kom je vandaan?” was de standaard openingszin toen ik tijdens mijn puberteit uitging in discotheken. De mannen waarvan deze zin afkomstig waren, hadden hun roots meestal in Marokko, Turkije of Suriname liggen. Ze zagen waarschijnlijk een gelijkenis in mijn wat dikkere lippen, kleine ogen en/of krullen: misschien had ik dezelfde roots. Ik kon ze niet bevredigen. “Ik ben Nederlands,” zei ik. Volgens hen moest ik eerlijk zijn en verloochende ik m’n roots. Daarom zei ik later dat ik van kunstmatige inseminatie afkomstig was; het woord spermadonor leek me wat te expliciet voor de eerste ontmoeting in een discotheek. Dit zei niemand iets, dus liepen ze al snel weg. Ondertussen was het mij duidelijk dat anderen ervan uit gingen dat ik niet Nederlands was, maar wist ik nog steeds niet wat ik dan wel was. Want mijn moeder vertelde me dat ik afkomstig was van een mix van haar en een anonieme Nederlandse spermadonor – waarvan ze later bekende dat ze eigenlijk niet helemaal zeker wist of ‘ie wel Nederlands was, daar ging ze gewoon vanuit.

Om het begrip donorkinderen meer aandacht te geven, maakte ik de documentaire Vader Onbekend. Hierdoor kwam ik erachter dat de overheid het FIOM had opgezet; een DNA data bank waarbij je je DNA in kon leveren en zo alsnog gematcht kon worden met een donor of ander familielid. Geniaal! Kosten? 250 euro voor een donorkind, 150 euro voor een donor. Ja, spaar dat maar even bij elkaar rond je twintigste levensjaar, de periode waarin de meeste donorkinderen zich af gaan vragen waar ze vandaan komen. Ik heb het geluk gehad dit te kunnen doen en sinds vorig jaar augustus stond ik officieel ingeschreven bij het FIOM, wachtend op een match. Geen bericht was geen match, werd mij tot nu toe verteld. Gister kreeg ik echter mee dat dit waarschijnlijk geheel mis is.

De semi-overheidsorganisatie heeft minstens 50 matches gemist, volgens de nieuwe organisatie Donor Detectives NL/BE, die opgezet is door donorkinderen zoals Emi Stikkelman. Zij was te zien in Vader Onbekend, waarin ze vertelde hoe graag ze haar donorvader wilde leren kennen. Ze deed er alles aan om hem te vinden. Ging naar de spermakliniek waar haar moeder zich heeft laten insemineren en zocht bekendheid in de media. Dat laatste zorgde ervoor dat iemand haar herkende, die contact zocht en later haar zus bleek te zijn. Ze vergeleek haar gegevens in de spermakliniek met die van haar zus – want moeders werden geïnsemineerd met zaad van meerdere donoren dus alleen jouw gegevens zijn niet genoeg om te weten van welk zaad je afstamt. Ze vond een overeenkomend profiel met een geboortedatum, studie en kleur ogen. Op basis hiervan benaderde ze een universiteit en probeerde haar donor tussen honderden studenten uit een bepaald jaar te vinden. Daarnaast schreef ze zichzelf in bij commerciële databanken.

Het had succes: begin vorig jaar vond ze haar donor. Deze doorzettersmentaliteit zet ze nu in voor alle andere 40.000 donorkinderen in Nederland en een onbeperkt aantal in België om hun donor ook te vinden. Want het FIOM, de overheidsinstelling die dit zou moeten doen, kan dit blijkbaar niet.

Tijdens het maken van de documentaire, vertelden donorkinderen al dat ze soms bericht kregen dat er een match was met iemand die net als diegene al meerdere jaren bij de bank stond ingeschreven. Ik dacht toen nog dat het FIOM het gewoon druk had. Nu weet ik beter. Ester Lau vertelde dinsdagavond in Brandpunt dat zij via een commerciële DNA-test in Amerika een zus vond, die ook al jaren bij het FIOM ingeschreven stond. Later gaf het FIOM toe deze match al eerder gevonden te hebben, maar deze nog ‘verder moest onderzoeken’, wat uiteindelijk nooit is gebeurd.

Ligt mijn DNA nu ook op de plank bij het FIOM, naast dat van mijn donor en/of halfbroertjes- of zusjes? Misschien. Jos van der Stappen, DNA-expert van het FIOM, zegt dat ze gewoon erg voorzichtig zijn en daarom niet informeren over een match als het niet 100% zeker is. Betekent dit dat een commerciële test niet 100% zeker is? Hoe weet ik dat? De enige autoriteit hierover was naar mijn idee het FIOM en die is nu van zijn voetstuk afgevallen. Inclusief mijn hoop op het vinden van mijn roots. Dus vraag me niet meer waar ik vandaan kom, want ik weet het niet en zal het nooit weten.